Σε συστράτευση, για «να σπάσει η Αλυσίδα της Μικροβιακής Αντοχής» στην κοινότητα και τα νοσοκομεία, κάλεσαν την Πολιτεία, την Υγειονομική Κοινότητα και τους Πολίτες, οι διακεκριμένοι επιστήμονες που συμμετείχαν στο Επιστημονικό Forum, που διοργάνωσε με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων της «Πανελλήνιας Εκστρατείας Ενημέρωσης για την Ορθή Χρήση των Αντιβιοτικών και την Αξία των Εμβολίων», το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του ΠΟΥ και η Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, με την υποστήριξη του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, στην αίθουσα «Μίκης Θεοδωράκης» του Δήμου Παπάγου-Χολαργού.(21-22 Νοεμβρίου 2024). Η σημαντική αυτή εκδήλωση έλαβε χώρα στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά και τη Μικροβιακή Αντοχή του Π.Ο.Υ. (18-24 Νοεμβρίου).
Όπως τόνισαν οι επιστήμονες η χώρα μας, για 14η χρονιά, συνεχίζει να έχει τη θλιβερή πρωτιά στην υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών καθώς και στην μικροβιακή αντοχή, τόσο στην κοινότητα όσο και στα νοσοκομεία, ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Οι Έλληνες πληρώνουν ακριβά αυτό το ρεκόρ, καθώς η χώρα μας είναι επίσης πρώτη στις απώλειες, με 2000 θανάτους από πολυανθεκτικά μικρόβια για το 2020, σε αντίθεση με τη Σουηδία, όπου με ισάριθμο πληθυσμό, ο αντίστοιχος αριθμός είναι 300 θάνατοι και καταδεικνύει ότι έχει ξεπεράσει το όριο πέρα από το οποίο τα αντιβιοτικά, από όπλο στα χέρια της επιστήμης, μπορούν να αποβούν μοιραία για την ανθρώπινη ζωή, χάνοντας τη δραστικότητά τους.
Η μάχη με τα μικρόβια, όπως προειδοποίησαν οι ομιλητές, βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο παγκοσμίως με τους επιστήμονες να επισημαίνουν τον αυξανόμενο κίνδυνο, τα superbugs (υπερμικρόβια) -που τρέφονται από τα αντιβιοτικά- να αποτελέσουν άμεση απειλή για νέα φονική πανδημία.
Τον κίνδυνο από τη κατάχρηση των αντιβιοτικών τόνισε ο Πρόεδρος του ΙΣΑ και του ΕΔΔΙΠΥΥ Γ. Πατούλης, ο οποίος μάλιστα, αναφέρθηκε σε δημοσίευση στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό Lancet, σύμφωνα με την οποία, εάν δεν λάβουμε από τώρα τα μέτρα μας έως το 2050, περισσότεροι από 39 εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από λοιμώξεις οφειλόμενες στα πολυανθεκτικά -στα αντιβιοτικά- μικρόβια και περίπου 169 εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από λοιμώξεις που συνευθύνονται τα πολυανθεκτικά μικρόβια. ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
10 ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ
Ο κ. Πατούλης αναφέρθηκε επίσης στην Πανελλήνια Εκστρατεία Ενημέρωσης για την Ορθή Χρήση των Αντιβιοτικών και την Αξία των Εμβολίων» που διοργανώνουν από το 2014, το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων του ΠΟΥ και η Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας, με την υποστήριξη του ΙΣΑ.
Ειδικότερα, ο Πρόεδρος του ΙΣΑ τόνισε μεταξύ άλλων τα εξής :«Καθώς η διεθνής έρευνα είναι ακριβή στο θέμα των αντιβιοτικών, μόνο όταν διαμορφώσουμε μία νέα κουλτούρα για τη χρηστή διαχείριση των αντιβιοτικών, θα καταφέρουμε να αλλάξουμε τον αρνητικό πρωταθλητισμό της χώρας μας. Σε αυτό τον πόλεμο με τα μικρόβια, απαιτούνται συντονισμένες παρεμβάσεις στην Πολιτική των Αντιβιοτικών, τόσο από την Πολιτεία όσο και από τον ιατρικό κόσμο και τη φαρμακοβιομηχανία. Στόχος είναι να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στην Υγεία, την Οικονομία και να κατανοήσουν οι έλληνες πολίτες ότι το πιο αποτελεσματικό όπλο ενάντια στη μάχη με τη μικροβιακή αντοχή είναι η μείωση της αλόγιστης χρήσης των αντιβιοτικών, εφόσον έχει αποδειχθεί ότι με αυτό τον τρόπο τα μικρόβια ξαναγίνονται ευαίσθητα στα αντιβιοτικά, καθώς και η εφαρμογή της υγιεινής των χεριών».ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Ο διεθνούς φήμης Λοιμωξιολόγος, ειδικός στην καταπολέμηση της Μικροβιακής Αντοχής, Καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Uppsala, Otto Cars, επιβεβαίωσε ότι η Μικροβιακή Αντοχή είναι πλέον ορατή παγκόσμια απειλή και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μια «νέα γλώσσα» για να πείσουμε την κοινότητα να αλλάξει νοοτροπία. Ο Σουηδός καθηγητής υπογράμμισε ότι οι κίνδυνοι είναι επείγοντες για την υγεία και την οικονομία και απαιτείται, με ευθύνη της Πολιτείας, εθνικό σχέδιο δράσεων με σταθερή οικονομική υποστήριξη για την Επιτήρηση των Αντιβιοτικών, που θα κατευθύνονται από ιατρούς ειδικούς Λοιμωξιολόγους και κλινικούς Μικροβιολόγους.
Από την πλευρά της η ομ. Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ και επ. Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, κα Ελένη Γιαμαρέλλου επισήμανε ότι η αντοχή των νοσοκομειακών μικροβίων στα ισχυρότερα μέχρι σήμερα αντιβιοτικά, όπως οι καρβαπενέμες, έχει ξεπεράσει στη χώρα μας, σύμφωνα με το σύστημα Whonet, το 50% για την Κλεμψιέλα και υπερβαίνει το 90% για το Ασινετομπάκτερ στις Μ.Ε.Θ. Η καθηγήτρια τόνισε επίσης ότι, σύμφωνα και με τον Π.Ο.Υ., η υγιεινή των χεριών -με αντισηπτικό που περιέχει 70% οινόπνευμα- αποτελεί το απλούστερο και σημαντικότερο μέτρο για την πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της διασποράς των πολυανθεκτικών μικροβίων και υπογράμμισε ότι απαιτείται συνεχής εκπαίδευση, τόσο στην κοινότητα όσο και στους επαγγελματίες υγείας, για τις λοιμώξεις και την Αντιμικροβιακή Θεραπεία, τουλάχιστον ανά τρία έτη.
Η κυρία Γιαμαρέλλου παρουσίασε επίσης ένα πλέγμα προτάσεων και άμεσα εφαρμόσιμων λύσεων, που έχουν δοκιμαστεί και αποδώσει σημαντικά σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ των οποίων κυριαρχούν: 1. Το Περιοριστικό Συνταγολόγιο, για αντιβιοτικά που η χορήγησή τους απαιτεί έγκριση από το Λοιμωξιολόγο.
Η στρατηγική μέθοδος του «HANDSHAKE STEWARDSHIP», με θεαματική μείωση της αντοχής που υπερβαίνει το 50%. Πρόκειται για ένα καινοτόμο σχέδιο δράσης για τη διαχείριση των αντιβιοτικών στα νοσοκομεία, που συγκροτείται από Λοιμωξιολόγο πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης (ως Leader), Κλινικό Φαρμακοποιό, επίσης πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης και Νοσηλευτή Ελέγχου Λοιμώξεων.
Πρώτη η χώρα μας στην αντοχή της Κλεμψιέλας
«Η κατάσταση στην Ευρώπη, η εικόνα της Ελλάδας και οι συνέπειες από τη Μικροβιακή Αντοχή» αναπτύχθηκαν στο 1ο επιστημονικό τραπέζι, με ομιλητές τον Γεώργιο Σαρόγλου, ομ. Καθηγητή Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, τον Συμεών Μεταλλίδη, καθηγητή Παθολογίας- Λοιμώξεων Α.Π.Θ., την αν.καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων Γαρυφαλλιά Πουλάκου, τον Γεώργιο Δαϊκο, ομ. καθηγητή Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ και τη Δρ Παθολογίας Ευδοξία Κυριαζοπούλου. Όπως τόνισαν οι ομιλητές, στη Σκανδιναβία η Μ.Α. είναι κάτω από 1% και στην Ελλάδα πάνω από 50%. Πρώτη είναι επίσης η χώρα μας στην αντοχή της Κλεμψιέλας έναντι των αντιβιοτικών, σε όλη την Ανατολική Ευρώπη. Αυτά τα ποσοστά στην κοινότητα και τα νοσοκομεία δεν δικαιολογούνται, όταν μάλιστα το 50% των νοσοκομειακών λοιμώξεων μπορεί να προληφθεί με τη συστηματική εφαρμογή των μέτρων πρόληψης, το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, την ενίσχυση των υποδομών, τη σωστή εκτίμηση του προβλήματος και βέβαια την πολιτική βούληση, διότι, όπως ανέφεραν γίνονται σχέδια και προγράμματα, αλλά δεν εφαρμόζονται.
Το 16% προμηθεύεται από το φαρμακείο αντιβιοτικά χωρίς συνταγή
Το ερώτημα, «εάν σώζονται τα αντιβιοτικά και ποιες οι προτεινόμενες λύσεις», απασχόλησε τις ομιλήτριες στο 2ο στρογγυλό τραπέζι, στο οποίο συμμετείχαν, η Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Μαρία Τσολιά, η ομ.Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Κυριακή Κανελλακοπούλου, η ομ.Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Ελένη Γιαμαρέλλου και η Παθολόγος-Εντατικολόγος-Λοιμωξιολόγος, Ελισσάβετ Παραμυθιώτου.
Ως «νέο Αρμαγεδώνα» χαρακτήρισαν τη Μικροβιακή Αντοχή οι ομιλήτριες και εξέφρασαν την ανησυχία τους διότι, παρά την υποχρεωτική συνταγογράφηση στην κοινότητα, ένα ποσοστό 16% προμηθεύεται από το φαρμακείο αντιβιοτικά χωρίς συνταγή, ενώ το 32% εξακολουθεί να φυλάσσει αντιβιοτικά στο σπίτι για «ώρα ανάγκης». Στα νοσοκομεία, η κατανάλωση των αντιβιοτικών στις ΜΕΘ είναι 10 φορές υψηλότερη σε σχέση με τους θαλάμους και η ευαισθησία στις λοιμώξεις 5 έως 10 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με το υπόλοιπο νοσοκομείο και την κοινότητα.
Τα παιδιά
Στα παιδιά, τα πιο συχνά αίτια χορήγησης αντιβιοτικών παραμένουν η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, η οξεία μέση ωτίτιδα και οι λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο, ενώ τονίστηκε ότι ειδικά για τη φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, πρέπει να καθιερωθεί από την Πολιτεία η υποχρεωτική χρήση του STREP-TEST στο ιατρείο, ώστε μέσα σε 5 λεπτά, ο θεράπων ιατρός να γνωρίζει εάν τα συμπτώματα οφείλονται σε ιό (οπότε δεν χρειάζεται αντιβιοτικό) ή σε βακτήριο και να δώσει το κατάλληλο αντιβιοτικό.
«Τα μέτρα για την πρόληψη των λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής» ήταν το θέμα στο 3ο επιστημονικό τραπέζι, στο οποίο συμμετείχαν η επ.Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Μαρία Τσερώνη, η Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Βησσαρία Σακκά, η Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Μαρία Τσολιά, ο ομ.Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξων πανεπιστημίου Πατρών, Χαράλαμπος Γώγος, η ομ.Καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων ΕΚΠΑ, Ελένη Γιαµαρέλλου και η Γενική Ιατρός, Διευθύντρια του Κέντρου Υγείας Άστρους, Πηγή Περδικάκη.
Παράλληλα οι ομιλητές τόνισαν ότι τα εμβόλια σώζουν ζωές προλαμβάνοντας τις λοιμώξεις, τη νοσηρότητα, τη θνητότητα και τη χρήση των αντιβιοτικών και μειώνοντας τη Μικροβιακή Αντοχή. Αντιθέτως, οι ιογενείς λοιμώξεις παραμένουν μία από τις κύριες αιτίες κατάχρησης των αντιβιοτικών, ενώ έχει αποδειχθεί ότι η χρήση τους είναι αναποτελεσματική. Παρά τα υψηλά ποσοστά της Μικροβιακής Αντοχής, η συμμόρφωση των οδηγιών παραμένει χαμηλή. Περίπου το 80% των αντιβιοτικών συνταγογραφούνται σε πρωτοβάθμιο επίπεδο, αυξάνοντας την αντοχή πάνω από 25% στην κοινότητα.
Οι προτάσεις
Οι επιστήμονες κατέληξαν τονίζοντας ότι είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι και πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία της αλόγιστης υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών, που ευθύνεται κατά κύριο λόγο για τη Μικροβιακή Αντοχή.
Για το σκοπό αυτό απαιτείται:
Ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.
Τακτική υποχρεωτική μετεκπαίδευση των νοσοκομειακών και γενικών ιατρών.
Παρεμβάσεις της Πολιτείας, με το διορισμό στα 3βάθμια νοσοκομεία Λοιμωξιολόγων ιατρών πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, ώστε να ελαττωθεί η αντοχή μέσω του περιορισμού της υπερκατανάλωσης αντιβιοτικών, για τη μείωση των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
Εντατικοποίηση των εμβολιασμών.
Εφαρμογή της υγιεινής των χεριών.
Κατά την έναρξη του Επιστημονικού Forum, χαιρετισμό απηύθυναν εκτός από τον Πρόεδρο του ΕΔΔΥΠΠΥ-ΙΣΑ Γ.Πατούλη, ο Γεν. Γραμματέας του υπουργείου Υγείας, Άρης Αγγελής, ο φιλοξενών Δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού κ. Ηλίας Αποστολόπουλος, ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας, καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων ΑΠΘ, Συμεών Μεταλλίδης, η Υποδιοικήτρια 2ης ΥΠΕ, Ολυμπία Χριστοφιλέα, η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ, Μαρία Παπαγρηγορίου-Θεοδωρίδου, ο επ.Δ/ντής Υγειονομικού ΓΕΕΘΑ, μέλος του Δ.Σ. του ΕΟΔΥ, Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος Δημήτρης Χατζηγεωργίου, ο Πρόεδρος του Ε.Ε.Σ., Αθανάσιος Αυγερινός, η Ελισσάβετ Παραμυθιώτου εκ μέρους της Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Μικροβιολογικής Εταιρείας, καθηγητής Αθανάσιος Τσακρής, ο Β΄ Αντιπρόεδρος Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ, Γιώργος Γαβαλάς.