Η κουλτούρα της ακύρωσης δεν αφήνει χώρο για συγχώρεση, καταστρέφοντας καριέρες και ανθρώπινες ζωές. Πόσο δικαιολογημένο είναι να στερούμε την ευκαιρία για εξιλέωση;
Στον σύγχρονο κόσμο, η έννοια της συγχώρεσης αμφισβητείται όλο και περισσότερο, ιδιαίτερα με την άνοδο της «cancel culture». Ο όρος αναφέρεται σε μια ευρέωςδιαδεδομένη πρακτική «ακύρωσης» συγκεκριμένων δημόσιων προσώπων ή ολόκληρων εταιρειών που έχουν πει ή πράξει κάτι το οποίο θεωρείται αποδοκιμαστέο ή προσβλητικό.ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Αυτή η σύγχρονη μορφή εξοστρακισμού ή λογοκρισίας οδηγεί στην απομόνωση ατόμων από κοινωνικούς ή επαγγελματικούς κύκλους, τόσο διαδικτυακά όσο και στην πραγματική ζωή. Η πρακτική ακύρωσης έχει την τάση να καταστρέφει την αξία, τη φερεγγυότητα, και τη δημόσια εικόνα κάποιου. Λειτουργεί σαν μια μορφή δολοφονίας χαρακτήρων στο όνομα της πολιτικής ορθότητας και της woke κουλτούρας (ή κουλτούρας της αφύπνισης) όπου κανείς δεν επιτρέπεται να αμφισβητήσει την «απόλυτη» και «αιώνια» αλήθεια της.
Η κουλτούρα της ακύρωσης είναι μια διεθνής τάση που, αν και κυριαρχεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, επηρεάζει επίσης έντονα την Ελλάδα. Για παράδειγμα, τα πρωινάδικα συχνά υιοθετούν μια στρατευμένη προσέγγιση, εστιάζοντας υπερβολικά σε σκάνδαλα και προσωπικές υποθέσεις ή παρουσιάζοντας μεροληπτικά γεγονότα που αφορούν συγκεκριμένα πρόσωπα, τα οποία, κατά σύμπτωση, δεν ακολουθούν την ατζέντα της woke κουλτούρας. Εκτός από την υπονόμευση της ποιότητας της δημοσιογραφίας και της ενημέρωσης, αυτή η πρακτική οδηγεί στην στοχοποίηση ατόμων με αβάσιμες κατηγορίες, οι οποίες διαδίδονται γρηγορότερα από τη φωτιά.
Είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κανείς το γεγονός ότι κάποια δημόσια πρόσωπα κάνουν κατά καιρούς (και συνήθως ομολογούμενα) απαράδεκτες δηλώσεις. Η κουλτούρα της ακύρωσης συχνά αναλαμβάνει να αποδώσει τις αντίστοιχες ευθύνες σε αυτούς τους ανθρώπους, προσπαθώντας να εξασφαλίσει κάποια τάξη και ασφάλεια στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Με αυτόν τον τρόπο, προσφέρεται ένα εργαλείο διαμαρτυρίας σε ομάδες που αισθάνονται αδικημένες ή περιθωριοποιημένες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να εκφράσουν τη φωνή τους σε κοινωνικά ζητήματα που σε άλλες περιπτώσεις θα αγνοούνταν.ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Αυτή η διαδικασία μπορεί όντως να οδηγήσει σε σημαντικές κοινωνικές αλλαγές, ιδιαίτερα σε ζητήματα ρατσισμού, σεξισμού και άλλων μορφών διάκρισης.Αυτό που με προβληματίζει εμένα σχετικά με την κουλτούρα της ακύρωσης είναι το κατά πόσο αυτή επιτρέπει την πραγματική βελτίωση ή αν περιορίζεται στην καταστροφή της φήμης και της υπόληψης των ανθρώπων, αφήνοντας μηδενικό περιθώριο για διάλογο, κατανόηση και, τελικά, συγχώρεση. Για παράδειγμα, στην Αγγλία υπάρχει ένα ισχυρό και καλά οργανωμένο κίνημα ακτιβιστών που καταστρέφει αγάλματα αμφιλεγόμενων σήμερα ιστορικών προσωπικοτήτων, οι οποίες έφυγαν από αυτή τη ζωή πριν από 300 ή 400 χρόνια, και επομένως δεν έχουν την ευκαιρία να μας εξηγήσουν το πλαίσιο και τις ιστορικές συνθήκες υπό τις οποίες έζησαν και έδρασαν.
Η αυτόματη αντίδραση για δικαιοσύνη, χωρίς διάθεση για κατανόηση, μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή της καριέρας και της υπόληψης ανθρώπων που είναι ακόμα ζωντανοί. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η έννοια της συγχώρεσης – δημόσιας και πολιτισμικής – φαίνεται να χάνεται οριστικά. Σε έναν κόσμο όπου η ακύρωση έχει γίνει τόσο διαδεδομένη, πώς μπορούμε να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στην αναγκαία κριτική και την καταστροφική ακύρωση; Πώς μπορούμε να χτίσουμε έναν πολιτισμό που επιτρέπει τόσο την ευθύνη όσο και τη συγχώρεση; Η προσωπική μου άποψη είναι ότι αν κάποιος δείχνει πραγματική βούληση να επανορθώσει και να αλλάξει, τότε αξίζει τουλάχιστον μία δεύτερη ευκαιρία.
Η ακύρωση είναι ένα εργαλείο σκληρό και χωρίς έλεος, που στερεί από το άτομο την ευκαιρία να διορθώσει τα λάθη του και να εξιλεωθεί. Η δημόσια διαπόμπευση μπορεί να έχει καταστρεπτικές συνέπειες, αφορίζοντας, παύοντας ανθρώπους, και απομονώνοντάς τους από τον ιστό της κοινωνίας. Η κουλτούρα της ακύρωσης, ως ένα κοινωνικό φαινόμενο πλέον, καταδεικνύει την ψυχολογία των μαζών σε ιστοχώρους-αρένες που τιμωρούν ανελέητα. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην κάνει λάθη, τα δημόσια όμως πρόσωπα έχουν την ατυχία να τα κάνουν μπροστά στα μάτια όλων μας.ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Πάρε για παράδειγμα το ποσοστό των Ελλήνων που έχουν απατήσει τους/τις συζύγους τους. Εμπεριστατωμένη έρευνα του 2014 έδειξε ότι το 84% των Ελλήνων συζύγων έχουν απατήσει τις συζύγους τους τουλάχιστον μία φορά, με τις συζύγους τους να εκδηλώνουν ενδιαφέρον για εξωσυζυγικές σχέσεις κατά 78%. Τώρα αν είσαι δημόσιο πρόσωπο, την πάτησες – όλοι οι υπόλοιποι μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους ανενόχλητοι.
Ποιες είναι οι σκέψεις σου για τα δημόσια πρόσωπα που πραγματικά επιθυμούν να επανορθώσουν; Θεωρείς ότι αξίζουν μια δεύτερη ευκαιρία ή πρέπει να υποστούν μια επ’ αόριστον τιμωρία; Για ποιο λόγο πιστεύεις ότι δυσκολευόμαστε να συγχωρήσουμε εύκολα;
Ιουλία Καζάνα-McCarthyΔρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)