Βαλκανικό Φόρουμ στη Θεσσαλονίκη

ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ & ΔΙΚΤΥΑ ΣΥΝΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΜΟΧΛΟΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ
1ο Βαλκανικό Forum, Θεσσαλονίκη – 5 & 6 Απριλίου 2019
Συνεδριακή Αίθουσα  ‘Αιμίλιος Ριάδης’
ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Επίσημος ιστότοπος || Πρόγραμμα εργασιών

---

Κύρια σημεία ομιλίας Υφυπουργού Εσωτερικών Μακεδονίας-Θράκης, Ελευθερίας Χατζηγεωργίου

• Το Forum είναι μία πρωτοβουλία του ΥΜΑΘ που έχει στόχο να γίνουν οι Διαβαλκανικές υποδομές και τα Δίκτυα μοχλοί προώθησης της Επιχειρηματικότητας και της Καινοτομίας στην περιοχή.

• Χτίζουμε γέφυρες συνεργασίας και συνανάπτυξης, προωθούμε διακρατικές συμφωνίες και προσεγγίσεις που παράγουν αμοιβαία οφέλη για τα κράτη και τους λαούς μας.

• Σχεδιάζουμε και υλοποιούμε σε στέρεες βάσεις μία σειρά διακρατικών έργων υποδομής στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και των δικτύων.

 

Ομιλία του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και Υπουργού Οικονομίας & Ανάπτυξης Γιάννη Δραγασάκη

Είναι ιδιαίτερη τιμή που μου δίνεται η δυνατότητα να απευθυνθώ σήμερα σε μια τόσο σημαντική συνάντηση που αφορά στη περιφερειακή συνεργασία και τη συνανάπτυξη της περιοχής, στο κοινό μας μέλλον.

Η Ελλάδα με ανανεωμένη αυτοπεποίθηση μετά τα μνημόνια είναι έτοιμη να αναλάβει πλήρως τις ευθύνες της για τη βαλκανική συνανάπτυξη

Παρόλο που η συνάντηση αυτή δεν είναι η πρώτη που γίνεται, για μας τους Έλληνες αποτελεί ένα νέο ξεκίνημα. Μια ολική επιστροφή της Ελλάδας στις ευθύνες της  σε ότι αφορά τις εξελίξεις και το μέλλον της περιοχής.

Η Ελλάδα είναι αφοσιωμένος υποστηρικτής της περιφερειακής ολοκλήρωσης στη βάση της δημοκρατίας, της ισοτιμίας, της αλληλεγγύης κα του αμοιβαίου οφέλους.

Έπειτα από μια περίοδο εσωστρέφειας λόγω της βαθιάς κρίσης, η Ελλάδα με την ολοκλήρωση των Προγραμμάτων Προσαρμογής, ανακτά τους χαμένους, εξαιτίας της βαριάς επιτροπείας, βαθμούς αυτονομίας και κυριαρχίας της. Πλέον έχει όχι μόνο τη βούληση αλλά και τη δυνατότητα να αναλάβει πλήρως τις ευθύνες και το ρόλο που της αναλογεί για τη σταθερότητα και τη συνανάπτυξη της περιοχής. Ήδη από το 2015, παρά τις δυσκολίες που συνέχιζε να αντιμετωπίζει λόγω της οικονομικής αλλά και τη προσφυγικής κρίσης η Ελλάδα, η κυβέρνηση και προσωπικά ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θέσαμε στο κέντρο της προσοχής μας τη συνεργασία και τη σταθερότητα στην περιοχή.

Εμείς έχουμε κάνει τις επιλογές μας. Απορρίπτουμε το δόγμα της «περίκλειστης» χώρας.  Καταδικάζουμε το ρατσισμό, τον εθνικισμό και την ξενοφοβία. Αποδείχνουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας. Και πρωτοστατούμε μαζί και με άλλες πολιτικές δυνάμεις για να υπάρξει ένα ευρύ προοδευτικό μέτωπο ενάντια στην άνοδο της ακροδεξιάς και της εθνικιστικής αναδίπλωσης σε όλη την Ευρώπη.

Η περιφερειακή συνεργασία και συνανάπτυξη όλης της περιοχής αποτελεί για μας παράγοντα ασφαλείας και παράγοντα επιτάχυνσης της δίκης μας ανάπτυξης. Για αυτό και η περιφερειακή συνεργασία και συνανάπτυξη αποτελεί πυλώνα της Εθνικής  Αναπτυξιακής Στρατηγικής της χώρας μας και είμαστε έτοιμοι όχι μόνο να στηρίξουμε πολιτικά αλλά και να προσανατολίσουμε περισσότερους πόρους, ευρωπαϊκούς και εθνικούς, για τη προώθηση της.

Στη κατεύθυνση αυτή έχουν αναληφθεί σημαντικές πρωτοβουλίες τόσο σε διμερές όσο και σε πολυμερές επίπεδο, με πιο σημαντική και διακριτή την τετραμερή συνεργασία, στο πλαίσιο των οποίων έχουν ληφθεί ήδη αποφάσεις για σημαντικά έργα, πολλά από τα οποία βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη.

 

Η Συμφωνία των Πρεσπών ένα μεγάλο βήμα για όλη την περιοχή

Όμως καταλυτικό ρόλο τόσο στο πλαίσιο της περιοχής όσο και ευρύτερα την Ευρώπη και τον κόσμο διαδραματίζει η Συμφωνία των  Πρεσπών. Η Συμφωνία αυτή δεν είναι μόνο ιστορική για τις δυο χώρες, την Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία, αλλά και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για ολόκληρη την περιοχή.

Τώρα μπορούμε να προχωρήσουμε όλοι μαζί χωρίς «μαύρες τρύπες», εξαιρέσεις και αποκλεισμούς, να σχεδιάσουμε το κοινό μας μέλλον να αναδείξουμε τα  κοινά συγκριτικά πλεονεκτήματά μας και να τα αξιοποιήσουμε από κοινού για το κοινό καλό. Να αναμετρηθούμε με αυτοπεποίθηση  με τη βαριά ιστορική μας κληρονομιά και να ανταποκριθούμε στη διαχρονική ανάγκη και το διαρκές αίτημα να μετατρέψουμε τα Βαλκάνια από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης σε χώρο διαρκούς ειρήνης σταθερότητας και ισότιμης συνεργασίας.

Από την άλλη πλευρά, η Συμφωνία των Πρεσπών αλλάζει το τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη, ο κόσμος, οι διεθνείς χρηματοδοτικοί θεσμοί βλέπουν τη περιοχή μας. Ενισχύονται οι ενταξιακές προοπτικές των Δυτικών Βαλκανίων καθώς και οι αναπτυξιακές προοπτικές της περιοχής.

Στη βάση λοιπόν αυτών των κεκτημένων καλούμαστε σήμερα να σχεδιάσουμε ένα ποιοτικό άλμα και από τη διμερή και την τετραμερή συνεργασία να περάσουμε σε μια ευρύτερη μορφή συνεργασίας, που βαθμιαία θα περιλάβει όλες τις χώρες της περιοχής, έτσι ώστε τα Βαλκάνια να αποτελέσουν σταδιακά μια υπολογίσιμη και σεβαστή οντότητα με το δικό της ειδικό βάρος στις ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις. Πρωτίστως όμως θα επιτρέψει σε όλες τις χώρες της περιοχής να αντιμετωπίσουμε από κοινού τα κοινά προβλήματα, τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς που αναπτύσσονται στη γειτονιά μας, καθώς και τις μεγάλες τεχνολογικές, κλιματικές και δημογραφικές προκλήσεις απέναντι στις οποίες καμία χώρα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει από μόνη της. Εδώ πρόκειται επομένως για ένα πεδίο στο οποίο η συνεργασία συναντάται και υπηρετεί το εθνικό συμφέρον της κάθε χώρας άρα αποτελεί μια μορφή σύγχρονου πατριωτισμού.  Ταυτόχρονα όμως αυτός ο πατριωτισμός προϋποθέτει την ένταξη του σε ένα συνολικό σχέδιο που αναδεικνύει τις κοινές ανάγκες, τα κοινά συγκριτικά πλεονεκτήματα και τις κοινές πολιτικές για την αξιοποίηση τους για το αμοιβαίο όφελος.

 

Περιφερειακή σύγκλιση με εμβάθυνση της δημοκρατίας και της συνανάπτυξης

Και για αυτό μιλάμε για συνανάπτυξη και όχι απλά για επιχειρηματική συνεργασία, για εμπορικές ανταλλαγές ή για απλές  «μπίζνες». Τέτοιες αποσπασματικές εμπορικές ή επιχειρηματικές συναλλαγές γινόταν πάντα,  μπορούν να γίνονται και υπό δικτατορικά καθεστώτα. Ή αναπτύσσονται αυθόρμητα με αποκλειστικό κίνητρο το βραχυπρόθεσμο κέρδος. Συνήθως όμως τέτοιες πρακτικές αυξάνουν τις ανισότητες και η οικονομική συνεργασία τελικά υπονομεύεται από πολιτικές αντιπαλότητες και κοινωνικές αντιθέσεις.

Μιλώντας για συνανάπτυξη, αναφερόμαστε, λοιπόν, σε κάτι διαφορετικό από μια απλή οικονομική συνεργασία. Αναφερόμαστε σε μια συνειδητή διαδικασία περιφερειακής σύγκλισης και  ολοκλήρωσης, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με στόχο τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς  ανάπτυξη, που σέβεται το περιβάλλον και εναρμονίζεται με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, όπως έχουν προσδιοριστεί από τον ΟΗΕ. Μια διαδικασία συνεπώς που συνδυάζει την οικονομική μεγέθυνση με την εμβάθυνση της δημοκρατίας, την κοινωνική δικαιοσύνη και την οικολογική εγρήγορση.

Και είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε σε ένα τέτοιο φιλόδοξο σχέδιο.

Πρώτον διότι από μόνη της η οικονομική δραστηριότητα και η κινητικότητα δεν αρκούν για την υπέρβαση των περιφερειακών ανισοτήτων, ούτε εντός των χωρών ούτε μεταξύ των χωρών. Πέρα συνεπώς από την άρση των εμποδίων χρειαζόμαστε και ενεργητικές πολιτικές που θα απαντούν στα προβλήματα και θα αντιστρατεύονται τις εγγενείς τάσεις προς την αστάθεια, και τις ανισότητες.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι δεν αρκεί να καταγγέλλουμε, όπως κάνουν ορισμένοι, τα σχέδια των  άλλων, των μεγάλων παγκόσμιων δυνάμεων ή να σερνόμαστε τελικά παθητικά πίσω από αυτά. Αντίθετα, ευθύνη μας είναι να διαμορφώσουμε το δικό μας σχέδιο για τις χώρες μας και για την περιοχή ως σύνολο με βάση τις δικές μας ανάγκες και τις κοινές προτεραιότητες. Και ένα τέτοιο σχέδιο θα αποτελεί τη βάση αλλά και ασφαλές κριτήριο για τη συνεργασία με τρίτες δυνάμεις,  χωρίς αποκλεισμούς,  στα πεδία σύμπτωσης  αναγκών και συμφερόντων.

Τα παραπάνω δεν συνιστούν ουτοπία. Αποτελούν στόχο δύσκολο αλλά εφικτό. Καθόσον δεν είναι λίγες οι περιοχές του κόσμου που από εμπόλεμες ζώνες, και πεδία αντιπαράθεσης εθνικισμών μετατράπηκαν σε πεδία συνεργασίας και παραδείγματα ευημερίας. Και η ίδια η ιστορία της Ευρώπης έχει πολλά  να μας διδάξει γύρω από αυτό.

 

Κοινές προτεραιότητες

Οι έως τώρα πρωτοβουλίες και κοινές αποφάσεις διμερών και πολυμερών συναντήσεων, τα έργα τα οποία ήδη υλοποιούνται ή συζητούνται μας επιτρέπουν να ξεχωρίσουμε ορισμένες κοινές προτεραιότητες. Στις συζητήσεις που θα ακολουθήσουν θα έχουμε την ευκαιρία να το κάνουμε αυτό πιο αναλυτικά και εξειδικευμένα.

Ένα βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα των Βαλκανίων είναι η θέση και ο ρόλος που ιστορικά παίζουν ως ένα παγκόσμιο σταυροδρόμι ως μια γέφυρα Ανατολής-Δύσης, αλλά και Βορρά-Νότου, ένα παγκόσμιο κέντρο επικοινωνίας πολιτισμών και θρησκειών, αλλά και ένας κόμβος διέλευσης και συνάντησης εμπορικών δρόμων, ενεργειακών δικτύων, τηλεπικοινωνιακών γραμμών. Όλα αυτά απαιτούν ειρήνη, ασφάλεια και σταθερότητα.

Δεν μπορούμε λοιπόν να μιλούμε μόνο για οικονομική συνεργασία χωρίς πολιτική εμπιστοσύνη ασφάλεια και σταθερότητα.  Άρα οι πολιτικές προϋποθέσεις της περιφερειακής συνεργασίας και συνανάπτυξης έχουν θεμελιώδη σημασία και προτεραιότητα.

Όλα αυτά όμως, όλα όσα συνδέονται δηλαδή με τη θέση και το ρόλο των Βαλκανίων στο διεθνή καταμερισμό, προϋποθέτουν συνδεσιμότητα σε όλα τα επίπεδα και τις μορφές επικοινωνίας ανθρώπων, εμπορευμάτων, ενεργειακών πόρων, ψηφιακών δεδομένων.

 

Μεταφορικές υποδομές

Στο πλαίσιο αυτό, οι υποδομές στις μεταφορές όλων των ειδών αποτελούν προτεραιότητα. Η Ελλάδα υλοποιεί ένα πρόγραμμα σύνδεσης των λιμανιών της με την Εγνατία οδό και  με τις γειτονικές χώρες. Ανάλογα προγράμματα υλοποιούν και άλλες βαλκανικές χώρες. Έτσι οι μεταφορικές υποδομές αναπτύσσονται, σε όλη την περιοχή, εκσυγχρονίζονται, βελτιώνονται αλλά μένουν ακόμη να γίνουν πολλά, ιδιαίτερα στις σιδηροδρομικές συνδέσεις. Η σημερινή μας συνάντηση δίνει την ευκαιρία αποτύπωσης της κατάστασης και ορισμού των επόμενων βημάτων

 

Υποδομές ενέργειας

Ο χώρος της ενέργειας αποτελεί μια άλλη σημαντική προτεραιότητα. Προ ημερών, στη Βόρεια Μακεδονία συμφωνήσαμε να επιταχύνουμε τις διαδικασίες για την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τον TAP στη Βόρεια Μακεδονία, καθώς και για την επαναλειτουργία του αγωγού μεταφοράς πετρελαίου από τη Θεσσαλονίκη. Ανάλογα έργα διασύνδεσης ή επέκτασης αγωγών προχωρούν με τη Βουλγαρία.  Όμως πέρα των επιμέρους έργων, οι τάσεις και η δυναμική στο χώρο αυτό οδηγούν στη διαμόρφωση μιας κοινής αγοράς ενέργειας  και άρα η εκπόνηση ενός συνολικού σχεδίου θα διευκόλυνε τη μετάβαση προς τι στόχο αυτό.

 

Λειτουργία και ρύθμιση αγορών

Μια άλλη προτεραιότητα κοινή για όλες τις χώρες είναι η διαμόρφωση σύγχρονων όρων αποτελεσματικής λειτουργίας και ρύθμισης  των αγορών. Η Ελλάδα πραγματοποιεί σημαντικές αλλαγές που στόχο έχουν να απλουστευτούν οι  διαδικασίες ίδρυσης και αδειοδότησης των επιχειρήσεων, να περιοριστεί η γραφειοκρατία, να πεταχτούν το παραεμπόριο, το λαθρεμπόριο και η φοροδιαφυγή. Ανάλογες μεταρρυθμίσεις έγιναν ή γίνονται και σε άλλες χώρες. Υπάρχει λοιπόν εδώ ένα ευρύ πεδίο συνεργασίας. Αντί ενός άγονου και αδιεξόδου φορολογικού ανταγωνισμού ή πρακτικές κοινωνικού ντάμπιγκ, είναι πιο παραγωγικό και ασφαλές μακροπρόθεσμα να δούμε πως θα καταστήσουμε συνολικά τα Βαλκάνια ένα ελκυστικό προορισμό για τις επενδύσεις, τον τουρισμό, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.

Ένα άλλο προνομιακό πεδίο και προτεραιότητα παράλληλα είναι η διαμόρφωση κοινών πολιτικών για την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων. Η από κοινού αντιμετώπιση των πλημμυρών και η από κοινού διαχείριση των υδάτων ποταμών που διατρέχουν τις χώρες μας είναι ίσως το πιο κλασικό παράδειγμα με θετικά αποτελέσματα, αλλά θα έλεγα ότι εδώ πρόκειται για μια περιοχή χωρίς όρια. Όμως η προστασία του περιβάλλοντος, η προσαρμογή στις απαιτήσεις που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή, οι προκλήσεις της τεχνολογίας και της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, το brain drain και η ανάγκη αντιμετώπισης του και πολλά αλλά θέτουν προβλήματα κοινά σε πολλά από τα οποία μπορούμε να δράσουμε από κοινού.

 

Χρηματοδότηση της συνεργασίας και της συνανάπτυξης

 Για να επιτευχθεί ο σκοπός της συνανάπτυξης, κρίσιμη παράμετρος είναι εκείνη της χρηματοδότησης των συνεργειών.

Σε αυτό το επίπεδο, τρεις είναι οι βασικές κατευθύνσεις:

• Ο προσανατολισμός των εσωτερικών πόρων στη διασφάλιση της ίδιας συμμετοχής ή στην υλοποίηση παράπλευρων έργων
• Η δημιουργία κοινών εργαλείων
• Η προσέλκυση κεφαλαίων

Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να επιδιώξουμε:

• Ένα pipeline of projects
• Προτεραιοποίηση έργων
• Αναζήτηση των κατάλληλων χρηματοδοτικών σχημάτων

 

Συνεργασία & συνανάπτυξη «από τα κάτω»

Η Βαλκανική Συνεργασία & Συνανάπτυξη θα αποφέρει ορατά και κοινά οφέλη για τους πολίτες.

Για αυτό είναι ουσιαστική, παράλληλα με τη συνεργασία των κυβερνήσεων, η ενεργός εμπλοκή των φορέων της κοινωνίας των πολιτών και των περιφερειακών και τοπικών κοινοτήτων στις αποφάσεις.

 

Ομιλία Υφυπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, Σ. Γιαννακίδη

Η συζήτηση για την ανάπτυξη και, ειδικά, για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη Βόρεια Ελλάδα, στο πλαίσιο μιας βαλκανικής πολιτικής εξαντλήθηκε για πολλά χρόνια σε αναποτελεσματικότητα και θεωρητικά σχήματα. Αποσπασματικές πολιτικές, έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού και μια περιορισμένη αντίληψη για την εξωστρέφεια συμπλήρωσαν το αποτυχημένο μοντέλο του παρελθόντος με μια ανάπτυξη χωρίς παραγωγική βάση. Η Ελλάδα τη δεκαετία του ’90 δεν διαδραμάτισε το ρόλο που όφειλε να έχει στην περιοχή και η ανάπτυξή που ακολούθησε ήταν επίπλαστη και δεν βασίστηκε στην παραγωγή, αλλά στην άναρχη χρηματοπιστωτική επέκταση και την κατανάλωση, καταστρέφοντας μακροπρόθεσμα και τον όποιο παραγωγικό ιστό.

Άρα, πρέπει να είναι σαφές ότι η χρεοκοπία της χώρας δεν προήλθε μόνο από το δημοσιονομικό εκτροχιασμό αλλά επίσης, από την αποτυχία φορολόγησης των μεγάλων εισοδημάτων τα χρόνια της ευδαιμονίας και την έλλειψη ενός στρατηγικού αναπτυξιακού σχεδίου, που να εντάσσει τη χώρα στο ευρύτερο περιβάλλον.

Σήμερα, που έχουμε εξασφαλίσει τόσο την πολιτική αυτοτέλεια μετά την αποδέσμευση από τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής και τον αναγκαίο δημοσιονομικό χώρο από τη συμφωνία ρύθμισης του χρέους, έχουμε οικοδομήσει μια σύγχρονη και, κυρίως, ολιστική αναπτυξιακή στρατηγική που βάζει ρεαλιστικούς στόχους και προτεραιότητες σε συγκεκριμένους τομείς, ενώ έχει συνδιαμορφωθεί με τις τοπικές κοινωνίες και τους φορείς.

Αυτή η στρατηγική διαμορφώνει τους όρους με τους οποίους θα εργαστούμε στο εσωτερικό για την παραγωγική μας ανασυγκρότηση. Επίσης διαμορφώνει τα απαραίτητα χρηματοδοτικά εργαλεία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη συνεργασία σε βαλκανικό επίπεδο, όχι με λανθασμένους όρους «διείσδυσης» που επικράτησαν στο παρελθόν αλλά με όρους συνανάπτυξης.

Στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγραμμάτων, θα πρέπει να αναφερθούμε ειδικά στα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας, γνωστά ως προγράμματα INTERREG. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία είναι εκείνο το εργαλείο της πολιτικής συνοχής, που αποσκοπεί στην επίλυση διασυνοριακών προβλημάτων και στην από κοινού ανάπτυξη των δυνατοτήτων των διαφόρων εδαφικών περιοχών. Οι δράσεις συνεργασίας που υποστηρίζονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης εντάσσονται σε τρεις κύριες συνιστώσες: διασυνοριακή συνεργασία, διακρατική συνεργασία και διαπεριφερειακή συνεργασία. Η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων του Στόχου «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία», εδρεύει στην πόλη της Θεσσαλονίκης και αποτελεί την Διαχειριστική Αρχή του Υπουργείου Οικονομίας για 4 – κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο – προγράμματα που αφορούν την περιοχή των Βαλκανίων.

Εστιάζοντας, λοιπόν, σε έργα που υλοποιούνται με κατεύθυνση την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία στο πλαίσιο των προγραμμάτων αυτών:

Ø  Ξεκινάω από το διασυνοριακό πρόγραμμα συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Στον άξονα της υποστήριξης της τοπικής οικονομίας διατίθενται συνολικά 18 εκατ. ευρώ και ήδη έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται 18 έργα, προϋπολογισμού 16 εκ ευρώ περίπου. Το προσεχές διάστημα θα εκδοθεί πρόσκληση για τους ειδικούς στόχους της επιχειρηματικότητας και του τουρισμού με ένα προϋπολογισμό της τάξης των 4 εκατ. ευρώ.

Ø  Στο διασυνοριακό πρόγραμμα Ελλάδα-Βουλγαρία, ίσως το μεγαλύτερο (με προϋπολογισμό 130 εκατ. ευρώ), για πρώτη φορά εκδόθηκε πρόσκληση – που είναι ανοιχτή – ενός μικρού προϋπολογισμού αρχικά, 10.000.000€, με επιλέξιμους φορείς υφιστάμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις της διασυνοριακής περιοχής. Με ποσοστό ενίσχυσης 65%, προϋπολογισμό των εταιρικών σχημάτων από 300.000€ έως 600.000€ στους τομείς: Αγροδιατροφή- ανακύκλωση και παραγωγή ενέργειας – Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας – βιώσιμος τουρισμός – υγεία – υλικά και τεχνολογία- κλωστοϋφαντουργία/ένδυση.

Η επόμενη Πρόσκληση Έμμεσης Ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη διασυνοριακή περιοχή, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο στάδιο διαβούλευσης μεταξύ των εθνικών αρχών με προϋπολογισμό 7 εκατ. ευρώ και εκτιμούμε ότι θα ανοίξει για τους ενδιαφερόμενους αρχές Μαΐου.

Ø  Στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος «Ελλάδα – Αλβανία», με συνολικό προϋπολογισμό 54 εκατ. Ευρώ, στον ειδικό στόχο για τη βελτίωση της διασυνοριακής δυναμικότητας, την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας, τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και της ανταγωνιστικότητας, έχουν ενταχθεί και υλοποιούνται 9 έργα με συνολικό προϋπολογισμό 5,2 εκ ευρώ περίπου.

Ø  Tέλος, με το διακρατικό πρόγραμμα Βalkan Med (Βαλκανική – Μεσόγειος), προϋπολογισμού σχεδόν 40 εκατ. ευρώ, είναι η πρώτη φορά που η ευρωπαϊκή συνεργασία αντιμετωπίζει μαζί τη βαλκανική χερσόνησο και την νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε μια κοινή προσπάθεια σε θαλάσσια και χερσαία σύνορα, στο πλαίσιο του στόχου για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.

Το πρόγραμμα έχει δύο άξονες: α) Επιχειρηματικότητα και καινοτομία και β) Περιβάλλον

Ήδη, με μία πρόσκληση έχουν ενταχθεί 49 έργα, με τη συμβασιοποίηση των οποίων εξαντλείται ο συνολικός προϋπολογισμός.

Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν 5 χώρες: Ελλάδα, Κύπρος, Βουλγαρία, Αλβανία και Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Ενόψει της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027, σε επίπεδο Επιτροπής Παρακολούθησης του προγράμματος και οι 5 χώρες δήλωσαν ότι επιθυμούν τη συνέχισή του, καθώς και την επέκτασή του τόσο προς τα Βαλκάνια, όσο και προς την Ανατολική Μεσόγειο.

Η ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία, όπως ήδη ανέφερα, είναι εργαλείο της πολιτικής συνοχής, της βασικής πολιτικής επενδύσεων της ΕΕ για τη μείωση των οικονομικών, κοινωνικών και εδαφικών διαφορών. Ένα εργαλείο που σχεδιάστηκε για να επιλύει προβλήματα που υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα και απαιτούν συνεπώς κοινές λύσεις, αλλά και για να αναπτύσσει, μέσω κοινής προσπάθειας, τις δυνατότητες των διαφόρων εδαφικών περιοχών.

Κοινός μας στόχος θα πρέπει να είναι η αναβάθμιση και η περαιτέρω ενδυνάμωση τέτοιων προγραμμάτων στο πλαίσιο και της νέας προγραμματικής περιόδου, η διαμόρφωση επιχειρηματικών δεσμών και διασυνοριακών συνδέσεων, η ανάπτυξη με όρους βελτίωσης της ζωής των πολιτών των λαών μας, η συνανάπτυξη.

Στο πνεύμα αυτό, το Υπουργείο Οικονομίας και το Υπουργείο Εξωτερικών, όπως δήλωσαν ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομίας και ο Υπουργός Εξωτερικών, κατά την πρόσφατη αποστολή στα Σκόπια, δημιουργούν σε συνεργασία ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο 200 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της παρουσίας των ελληνικών επιχειρήσεων στα Βαλκάνια.

Σε ευρύτερο πλαίσιο, το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης έχει κάνει μια πολύ μεγάλη προσπάθεια, σε όλη τη διάρκεια της τετραετίας, πάνω στην κεντρική κατεύθυνση της κυβέρνησης για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Στη βάση αυτή σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν δεκάδες χρηματοδοτικά εργαλεία:

Συνολικά διαθέτουμε πόρους 7 δις που διοχετεύονται στην πραγματική οικονομία, μοχλεύουν ιδιωτικούς και άλλους πόρους 5 δις, με συνολικές επενδύσεις που αγγίζουν τα 12 δις για την επόμενη τριετία.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη μικρομεσαία επιχείρηση ως κύριο χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας. Επιγραμματικά: πάνω από 1 δις ευρώ διοχετεύτηκαν σε μικρομεσαίες τουριστικές επιχειρήσεις, νέες και υφιστάμενες (ιδιωτική και δημόσια δαπάνη). Σχεδόν 1 δις είναι τα αντίστοιχα ποσά για τις δύο εργαλειοθήκες που έχουμε ανοίξει και πάνω από μισό δις επενδύσεις έγιναν στην αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, για να μην αναφερθώ σε άλλες δράσεις.

Και μια ιδιαίτερη επισήμανση θα πρέπει να κάνουμε στα θέματα των νέων, του brain drain, που συχνά ακούω να αναφέρεται αλλά παραλείπεται η αναφορά στα πρώτα θετικά στοιχεία για την αναχαίτισή του. Και αυτό σημαίνει ότι συγκρατούμε σιγά – σιγά αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό, άρα ενισχύουμε την καινοτομία και την ανταγωνιστική θέση των ελληνικών επιχειρήσεων. Ακριβώς γιατί οι αιτίες του brain drain είναι σε μεγάλο βαθμό η διάρθρωση της οικονομίας και η έλλειψη επιχειρήσεων  που να παράγουν υπηρεσίες έντασης γνώσης και τεχνολογίας. Και πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι διαφορετικές ταχύτητες με τις οποίες «τρέχουν» οι οικονομίες στα Βαλκάνια, μας δείχνουν ότι η κάθε χώρα πρέπει να έχει ένα συγκεκριμένο αναπτυξιακό πλάνο βασισμένο στα δικά της ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Επίσης, απαντά και σε ένα χιλιοειπωμένο και παρωχημένο επιχείρημα ότι το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι το εργασιακό κόστος. Αποδείξαμε ότι γίνεται, καθώς και οι εργασιακές σχέσεις αποκαθίστανται σταδιακά και οι μισθοί αυξήθηκαν και η ανεργία μειώθηκε κατά 10 μονάδες και 350 χιλιάδες νέες θέσεις δημιουργήθηκαν στη χώρα.

Στον αντίποδα, πριν την κρίση είχαμε ένα καταστροφικό αναπτυξιακό πλάνο που βασίστηκε σε κατανάλωση και όχι στην παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντων με εξαγωγικό προσανατολισμό και εκμετάλλευση του εξειδικευμένου και υψηλά καταρτισμένου επιστημονικού δυναμικού της χώρας.

Για αυτό, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας έχουμε επιτύχει στο τρέχον ΕΣΠΑ, η συνολική δημόσια δαπάνη για την έρευνα και την καινοτομία να ανέρχεται σε 1,5 δις ευρώ, ποσό υπερδιπλάσιο της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου. Το μεγαλύτερο ποσοστό των πόρων αυτών κατευθύνεται σε παρεμβάσεις που συνδέονται με τη στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης, την έρευνα και τη σύνδεσή της με την παραγωγή.

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία που προκηρύσσουμε μέσα από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΕΠΑΝΕΚ δίνουν βαρύτητα στην υψηλή τεχνολογία, την καινοτομία και τις νεοφυείς επιχειρήσεις, όπως το Ταμείο συμμετοχών Equifund, αλλά και άλλα εργαλεία.

Ενεργοποιείται ο Β΄ Κύκλος της δράσης «ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ – ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ». Έχει συνολικό προϋπολογισμό 542,5 εκατ. €. Στοχεύει στη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων προς διεθνείς αγορές, με σκοπό τη μετάβαση στην ποιοτική καινοτόμα επιχειρηματικότητα, την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για επιστήμονες.

Στα χρόνια που η παρούσα κυβέρνηση έχει τη διακυβέρνηση της χώρας προσπαθήσαμε να υλοποιήσουμε όσα θα έπρεπε να είναι αυτονόητα, σε κάθε τομέα, για μια σοβαρή χώρα που έχει αποφασίσει ότι ακολουθεί μια στοιχειώδη εθνική πολιτική γνωρίζοντας ποιο είναι το συμφέρον της και άρα αξιολογεί τις συνθήκες που διαμορφώνονται και βάζει στρατηγικούς στόχους. Αυτό όμως ο πολιτικός χώρος μας δεν το ανακάλυψε τώρα, αλλά το επισημαίνει για δεκαετίες ειδικά από τότε που η χώρα έχανε ευκαιρίες εξαιτίας της λανθασμένης προσέγγισής της στο θέμα της Βαλκανικής Συνεργασίας.

Σήμερα, είμαστε εδώ και συζητάμε για το μέλλον έχοντας άλλη μια νέα ευκαιρία, από τις συνθήκες που δημιουργεί για τη χώρα και την ευρύτερη περιοχή η Συμφωνία των Πρεσπών. Λειτουργεί καταλυτικά στην ανάγκη όλων των λαών για άμβλυνση των ανισοτήτων, κάμψη των εθνικισμών και πολιτική σταθερότητα ως προϋπόθεση της ευημερίας και της κοινωνικής συνοχής τους.

Όπως έχει επισημανθεί εξαρχής από τον Πρωθυπουργό, οι πρωτοβουλίες μας δημιουργούν δυναμική και μεγάλες ευκαιρίες για τη χώρα, τη Βόρεια Ελλάδα, συνολικά τα Βαλκάνια, όπου επιτέλους αναλαμβάνουμε τον υπεύθυνο ρόλο που μας αναλογεί.

Και σε αυτή την περίοδο κατά την οποία έχει ξεκινήσει η διαπραγμάτευση της επόμενης προγραμματικής περιόδου, μια σημαντική διαδικασία όπου διεκδικούμε την ενίσχυση της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε., προκειμένου να κατευθυνθούν πόροι προς τα Βαλκάνια, είναι γεγονός ότι τις χώρες που φιλοξενούμε σήμερα έχουμε πολλά κοινά συμφέροντα.

Ελληνική Δημοκρατία