Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης δικηγόρος – Συνταγματολόγος
Η 28η Οκτωβρίου, η οποία φέτος (2024) συμπίπτει με ημέρα Δευτέρα, περιλαμβάνεται πλέον στις υποχρεωτικές αργίες (άρθρο 60 Ν. 4808/2021), κατά τις οποίες απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών, καθώς και η λειτουργία των επιχειρήσεων εκτός από εκείνες που νόμιμα λειτουργούν τις Κυριακές και κατά τις υποχρεωτικές αργίες.ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Παλαιότερα , υπήρχε η δυνατότητα μεταφοράς μίας αργίας σε καθημερινή αν συμπέσει ημέρα Κυριακή ή άλλη μέρα αργίας.
Υπενθυμίζεται πως με βάση το άρθρο 7 του Ν. 1400/83, τόσο για τον ιδιωτικό, όσο και για τον Δημόσιο τομέα:
Όταν η υποχρεωτική αργία συμπίπτει με ημέρα Κυριακή ισχύουν τα εξής:ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
«Δεν γεννάται θέμα μεταθέσεώς της σε άλλη εργάσιμη μέρα, διότι όπως είναι γνωστό τόσο για τον ιδιωτικό, όσο και το Δημόσιο τομέα καταργήθηκαν οι διατάξεις περί μεταθέσεως των αργιών, όταν συμπίπτουν με ημέρα Κυριακή (άρθρο 7 του Ν.1400/83)». Όταν η αργία συμπίπτει με ημέρα Κυριακή δε γεννάται θέμα μετάθεσης της σε άλλη εργάσιμη ημέρα, καθώς έχουν καταργηθεί οι σχετικές διατάξεις που ίσχυαν παλαιότερα (αριθ. 7, Ν. 1400/1983).
Εξαίρεση αποτελεί η αργία της 1ης Μαΐου, όπου με απόφαση του Υπουργού Εργασίας μετατίθεται σε άλλη εργάσιμη ημέρα, εφόσον συμπίπτει με Κυριακή, με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας ή με τη Δευτέρα του Πάσχα (αριθ. 14, Ν. 4468/2017). Εκτός από το Δημόσιο και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις που είναι κλειστές ούτως ή άλλως τα Σάββατα και τις Κυριακές, κλειστά θα παραμείνουν τα εμπορικά καταστήματα και τα σούπερ μάρκετ, τα καταστήματα περιποίησης, τα κομμωτήρια και άλλα, καθώς η 28η Οκτωβρίου ανήκει στις υποχρεωτικές αργίες, κατά τις οποίες απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών, καθώς και η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκτός από εκείνες που νόμιμα λειτουργούν τις Κυριακές και κατά τις υποχρεωτικές αργίες. Για τους μισθωτούς που δεν θα απασχοληθούν κατά την 28η Οκτωβρίου, ισχύουν τα εξής:
Οι ημερομίσθιοι που δεν θα απασχοληθούν για λόγους που δεν οφείλονται σ’ αυτούς, θα πάρουν το συνήθως καταβαλλόμενο για τη συγκεκριμένη ημέρα ημερομίσθιό τους.ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Οι επί μηνιαίο μισθό, δεν δικαιούνται άλλη αμοιβή, πέρα από τον καταβαλλόμενο μισθό τους.
Για τους μισθωτούς που θα απασχοληθούν κατά την 28η Οκτωβρίου, ισχύουν τα εξής:
Οι ημερομίσθιοι θα λάβουν το συνηθισμένο ημερομίσθιό τους και προσαύξηση 75%, που θα υπολογιστεί στο νόμιμο ωρομίσθιό τους, για όσες ώρες απασχοληθούν.
Οι επί μηνιαίο μισθό θα λάβουν τόσα ωρομίσθια όσες ώρες απασχοληθούν και προσαύξηση 75% στο νόμιμο ωρομίσθιό τους.
Επιπλέον, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:
Δεν είναι νόμιμος ο συμψηφισμός ημέρας οφειλόμενης ανάπαυσης (ρεπό) με ημέρα υποχρεωτικής αργίας.
Το ημερομίσθιο της 28ης Οκτωβρίου το δικαιούνται και οι μισθωτοί που βρίσκονται σε άδεια, χωρίς να προσμετρηθεί, όμως, η μέρα αυτή στις εργάσιμες μέρες της άδειάς τους.
Σε περίπτωση που ισχύουν ευνοϊκότεροι όροι (π.χ. από Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ), κανονισμό εργασίας, επιχειρησιακή συνήθεια ή έθιμο) ως προς τις προσαυξήσεις της αμοιβής για την εργασία σε ημέρα υποχρεωτικής αργίας ή Κυριακής, αυτοί υπερισχύουν. Οι ημέρες υποχρεωτικής αργίας που από το νόμο έχουν καθορισθεί και κατά τις οποίες απαγορεύεται κάθε βιομηχανική, βιοτεχνική, εμπορική εργασία, επαγγελματική δραστηριότητα, καθώς και η απασχόληση των μισθωτών είναι οι εξής:
-η 1η Ιανουαρίου η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 60 του Ν. 4808/2021,
-η 6η Ιανουαρίου (εορτή των Θεοφανείων), η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 60 του Ν. 4808/2021,
-η 25η Μαρτίου,
-η Δευτέρα του Πάσχα,
-η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου),
-η εορτή της Γεννήσεως του Χριστού (25η Δεκεμβρίου).
Η Δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων (26η Δεκεμβρίου), η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 42 του Ν. 4554/2018.
-Η 1η Μαΐου, η οποία δυνάμει του άρθρου 14 του Ν. 4468/2017, ορίστηκε ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας. Με την ίδια ως άνω διάταξη ορίστηκε ότι με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μετατίθεται η αργία της 1ης Μαΐου σε άλλη εργάσιμη ημέρα, εφόσον συμπίπτει με Κυριακή, με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας ή με τη Δευτέρα του Πάσχα.
-Η 28η Οκτωβρίου, η οποία προστέθηκε στις υποχρεωτικές αργίες δυνάμει του άρθρου 60 του Ν. 4808/2021.
Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, που εκδίδονται μετά από γνωμοδότηση του ΑΣΕ και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορούν να ορίζονται και άλλες εορτές, μέχρι πέντε (5) κατ’ έτος, ως ημέρες υποχρεωτικής ή προαιρετικής αργίας ανά την Επικράτεια. Εφόσον πρόκειται για τοπικές αργίες, η αρμοδιότητα ανήκει στους Περιφερειάρχες. Με την ίδια διαδικασία δύνανται να καταργούνται ή να αλλάζουν οι προβλεπόμενες αργίες (άρθρο 60 Ν. 4808/2021). Σε περίπτωση που ο εργοδότης χωρίς άδεια της αρχής απασχολήσει το προσωπικό κατά την Κυριακή ή τις ημέρες ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ αργίας, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 6 μηνών και χρηματική ποινή. Σε περίπτωση που η ημέρα της 28ης Οκτωβρίου, δεν θεωρηθεί υποχρεωτική αργία από συγκεκριμένο εργοδότη, τότε ο εργαζόμενος δύναται να προσφύγει στο σώμα επιθεώρησης εργασίας.
Η Επιθεώρηση Εργασίας επιλαμβάνεται περιπτώσεων εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, στις περιπτώσεις που εφαρμοστέα είναι η εργατική νομοθεσία, ανεξάρτητα από το εάν ο εργοδότης είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου. Επομένως, σε αυτή την περίπτωση καλείται ο εργοδότης να παρασταθεί όπως εκπροσωπείται νομίμως.
Υπάγονται στη διαδικασία των εργατικών διαφορών οι απασχολούμενοι με σχέση μαθητείας ή με πρακτική άσκηση;
Για θέματα όπου ορίζεται ρητά από τη νομοθεσία αρμοδιότητα της Επιθεώρησης Εργασίας (περιπτώσεις που παράλληλα υπάρχει και εργασιακή σχέση) τυχόν διαφορές που ανακύπτουν υπάγονται στη διαδικασία της εργατικής διαφοράς.
Υπάγονται στη διαδικασία των εργατικών διαφορών οι απασχολούμενοι με σχέση εργασίας που χαρακτηρίζεται ως ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή ως εθελοντική εργασία;
Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει από την αίτηση για εργατική διαφορά να προκύπτει ότι ο αιτών ισχυρίζεται ότι υπάρχει εξαρτημένη σχέση εργασίας, ανεξάρτητα από το χαρακτηρισμό στην ατομική του σύμβαση. Στις περιπτώσεις αυτές, ως γνωστό, ο τελικός νομικός χαρακτηρισμός ανήκει στον δικαστή, ωστόσο, η υπόθεση μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εξέτασης από την Επιθεώρηση Εργασίας.
Υπάγονται στη διαδικασία των εργατικών διαφορών:
α) διαφωνίες που απορρέουν από την άσκηση πειθαρχικής εξουσίας (εξαιρουμένων των όσων ορίζει το Ν.Δ. 3789/1958, όπου προσδιορίζονται τα αρμόδια όργανα εξέτασης των κατ’ έφεση πειθαρχικών ποινών) .
β) διαφορές όπως η καταχρηστικότητα της απόλυσης, η βλαπτική μεταβολή των όρων της σύμβασης εργασίας, ο εξαναγκασμός σε παραίτηση:
Εφόσον πρόκειται για διαφορές που ανακύπτουν εξ αφορμής της εργασιακής σχέσης υπάγονται στη διαδικασία των εργατικών διαφορών, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι μπορεί να μην προβλέπεται η επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Δεν αποκλείεται από την εργατική διαφορά να επέλθει συμβιβασμός και επίλυση της διαφοράς. Εξαιρούνται από τη διαδικασία των εργατικών διαφορών οι περιπτώσεις εκείνες που ρητά ορίζεται αρμοδιότητα άλλου οργάνου, όπως είναι η εξέταση κατ’ έφεση πειθαρχικών ποινών του Ν.Δ. 3789/1958. Σε γενικές γραμμές, χαρακτηριστικές περιπτώσεις υπαγωγής διαφορών στη διαδικασία του άρθρου 122 του ν. 4808/2021 αποτελούν απαιτήσεις για δεδουλευμένες αποδοχές ή άλλες παροχές που καθορίζονται από την ατομική, συλλογική σύμβαση ή τον κανονισμό εργασίας, αιτήματα για δώρα εορτών, επιδόματος αδείας, κανονικής και κάθε είδους άδειας, περιπτώσεις ακυρότητας της καταγγελίας σύμβασης, μη αποδοχής της εργασίας του μισθωτού εκ μέρους του εργοδότη (υπερημερία), μη καταβολής ή καταβολής μειωμένης αποζημίωσης απόλυσης, προσβολής της προσωπικότητας του εργαζόμενου, υπέρβασης των χρονικών ορίων κ.ο.κ.. Σύμφωνα με την §2 του άρθ. 122: «Για την επίλυση των εργατικών διαφορών ο εργαζόμενος ή περισσότεροι εργαζόμενοι που επικαλούνται κοινό συμφέρον, ο εργοδότης, καθώς και οι οικείες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν δικαίωμα να ζητήσουν την παρέμβαση του Επιθεωρητή Εργασιακών Σχέσεων».
Στη διαδικασία εργατικής διαφοράς έχει δικαίωμα να προσφύγει ο εργαζόμενος, ο εργοδότης, οι διάδοχοί τους, αλλά και τα αναγνωρισμένα εργατικά ή εργοδοτικά επαγγελματικά σωματεία, τα οποία δικαιούνται να ασκούν τα δικαιώματα των μελών τους, ιδίως εκείνων που πηγάζουν από την εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων εργασίας ή άλλων διατάξεων που εξομοιώνονται με αυτές, εφόσον τα δικαιούχα μέλη υπέρ των οποίων ασκείται το δικαίωμα δεν εναντιώνονται με ρητή δήλωσή τους. Η διαδικασία επίλυσης της εργατικής διαφοράς αρχίζει με την κατάθεση σχετικής αίτησης από τον ενδιαφερόμενο στο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων (ΤΕΕΣ). Η αρμοδιότητα του Τμήματος προσδιορίζεται με βάση τη διεύθυνση της επιχείρησης στην οποία απασχολείται ή απασχολήθηκε ο εργαζόμενος και εντός των ορίων που προβλέπονται στο Π.Δ. 134/2017 (ΦΕΚ 168/Α΄/06-11-2017).
Η αίτηση περιλαμβάνει τα στοιχεία των μερών, καθώς και τα θέματα που αποτελούν το αντικείμενο της εργατικής διαφοράς.
Στη συνέχεια ορίζεται η ημερομηνία και η ώρα της τριμερούς συνάντησης που θα πραγματοποιηθεί στα γραφεία του αρμόδιου ΤΕΕΣ, με επί τόπου ενημέρωση του αιτούντα και αποστολή της πρόσκλησης στο άλλο μέρος με κάθε πρόσφορο μέσο (ταχυδρομείο, email, κοινοποίηση στο λογαριασμό του εργοδότη στη διαδικτυακή πύλη της Επιθεώρησης Εργασίας) και αποδεικτικό επίδοσης.
Κατά την ημέρα της συζήτησης στα γραφεία του Τμήματος, εκτός από τον επιθεωρητή, παρίστανται ο εργοδότης και ο εργαζόμενος (είτε αυτοπροσώπως, είτε με εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο) καθώς και οι νομικοί τους σύμβουλοι (εφόσον κρίνεται αναγκαίο), ενώ δεν προβλέπεται η παρουσία και εξέταση άλλων προσώπων ως μαρτύρων.
Συνολικά μπορούν να συμμετάσχουν έως πέντε (5) εκπρόσωποι από κάθε ενδιαφερόμενο μέρος, πέραν των νομικών συμβούλων. Σ΄ αυτούς συμπεριλαμβάνονται κατ’ επιλογήν του κάθε μέρους, εκπρόσωποι της πρωτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης ή της δευτεροβάθμιας ή της ομοιοεπαγγελματικής τοιαύτης, ή του Εργατικού Κέντρου της περιοχής ή της ΓΣΕΕ εκ μέρους των εργαζομένων, καθώς και εκπρόσωποι της συνδικαλιστικής οργάνωσης εκ μέρους του εργοδότη, πάντοτε όμως με την προσκόμιση σχετικών νομιμοποιητικών εγγράφων.
Στις περιπτώσεις επίλυσης διαφορών που αφορούν στην εφαρμογή των διατάξεων για την προστασία της μητρότητας, την αρχή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, την αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου ή για θέματα που αφορούν βία και παρενόχληση στο χώρο εργασίας, μπορεί να παραστεί στη συζήτηση της εργατικής διαφοράς και εκπρόσωπος του Συνηγόρου του Πολίτη, κατόπιν σχετικής ενημέρωσης από την Επιθεώρηση Εργασίας.
Τέλος, μπορεί να παρίσταται διερμηνέας νοηματικής γλώσσας της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδος για την υποστήριξη κωφού ή βαρήκοου ατόμου, καθώς και μεταφραστής για την υποστήριξη αλλοδαπού ατόμου.