Καλό μεσημέρι σε όλες και όλους.
Μεγάλη Πέμπτη σήμερα και ο Χριστιανισμός τιμά την Σταύρωση του Θεανθρώπου. Είμαστε τρεις μέρες πριν την Ανάσταση και οι Έλληνες συνειδητοποιούμε ότι αυτό το Πάσχα είναι αλλιώς. Δεν θα πάμε στα χωριά μας, δεν θα ψήσουμε στις αυλές μας, δεν θα πάμε στις εκκλησιές μας. Και βέβαια δεν θα συγκεντρωθούμε σε σπίτια συγγενών και φίλων. Αυτό άλλωστε επιβάλλει το μήνυμα της αγάπης που εκπέμπουν οι άγιες αυτές ημέρες. Για να συνεχίσουμε να είμαστε μαζί, μένουμε φέτος μακριά. Αποφεύγουμε κάθε συγχρωτισμό, ώστε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και αυτούς που αγαπάμε. Για να σπάσουμε τον κρίκο στην αλυσίδα της μετάδοσης.
Είναι εξαιρετικά θετικό το γεγονός ότι στην προσπάθεια αυτή συμβάλλει με υπευθυνότητα και η Εκκλησία της Ελλάδας. Έχει ήδη διαμηνύσει, τόσο προς τους κληρικούς όσο και προς τους πιστούς, ότι οι λειτουργίες θα γίνουν κεκλεισμένων των θυρών και οι εκκλησιές μας θα είναι κλειστές για το κοινό.
Σημειώνεται ότι και τα μέσα ενημέρωσης και οι εργαζόμενοι σε αυτά, δημοσιογράφοι και τεχνικοί, έχουν ανταποκριθεί με υπευθυνότητα και σοβαρότητα προσφέροντας συνεχή ενημέρωση για την πορεία της μάχης απέναντι στην πανδημία του κορονοϊού. Για άλλη μια φορά τους ευχαριστώ. Όπως και για τα αντανακλαστικά τους να δείχνουν σε απευθείας μετάδοση λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας, ώστε να έχουν πρόσβαση οι πιστοί όσο μένουν σπίτι. Επίσης τονίζεται ότι από τη Μεγάλη Τρίτη, η Ε.Ρ.Τ. προσφέρει τη δυνατότητα παρακολούθησης των Ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας και στη νοηματική γλώσσα για τους τηλεθεατές που έχουν προβλήματα ακοής.
Οι Έλληνες κερδίσαμε σημαντικές μάχες και θα ήταν άδικο να χάσουμε τον πόλεμο από τη χαλάρωση λίγων ωρών. Παρακαλώ λοιπόν, ακόμη και τους λίγους, όπως φάνηκε από χθεσινή δημοσκόπηση, οι οποίοι σκέφτονται να μετακινηθούν την Κυριακή του Πάσχα για να επισκεφθούν συγγενείς και φίλους, να μην το κάνουν. Πρώτον, γιατί θα θέσουν σε κίνδυνο την υγεία τη δική τους και των προσώπων που αγαπούν. Και, δεύτερον, γιατί αν το κάνουν θα παραβιάσουν τα περιοριστικά μέτρα που ακολουθούν οι υπόλοιποι συμπολίτες τους, οι 9 στους 10 Έλληνες. Και αυτό θα επισύρει φυσικά αυστηρές, ίσως και αυστηρότερες από τις μέχρι σήμερα κυρώσεις, αλλά κυρίως θα διαταράξει την ομοψυχία και την ενότητα που μας έχει οδηγήσει με επιτυχία μέχρι εδώ. Γιατί από τη συμμόρφωση όλων στα δύσκολα και πρωτόγνωρα αυτά μέτρα, θα εξαρτηθεί η αντίστροφη μέτρηση, για τη σταδιακή μετάβαση στην κανονικότητα.
Όπως είναι γνωστό τα περιοριστικά μέτρα ισχύουν έως τις 27 Απριλίου. Η Κυβέρνηση επεξεργάζεται το Στρατηγικό Σχέδιο σταδιακής μετάβασης στην κανονικότητα λαμβάνοντας υπόψη τα επιδημιολογικά δεδομένα και τις εισηγήσεις των ειδικών. Αλλά, παρακαλώ, δεν είμαστε ακόμη εκεί. Έχουμε αρκετές ημέρες ακόμη μέχρι τις 27 Απριλίου. Και μέχρι τότε τηρούμε ευλαβικά τα μέτρα. Μένουμε σπίτι, βγαίνουμε νικητές. Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση στην κανονικότητα, θα είναι σταδιακή και μακρόσυρτη, δεν θα είναι αυτόματη και οριζόντια. Θα είναι σαν θερμοστάτης, όχι σαν διακόπτης. Θα ξεδιπλώνεται σε διαδοχικές φάσεις, διαφορετικές για κάθε τομέα της οικονομίας και κάθε πληθυσμιακή ομάδα. Κάθε βήμα θα είναι ελεγχόμενο και κάθε επόμενο θα εξαρτάται από τα αποτελέσματα του προηγούμενου. Και τα αποτελέσματα της Στρατηγικής θα αξιολογούνται καθημερινά.
Β. Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση του Συστήματος Υγείας
Συνεχίζουμε τις προσλήψεις ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, τη δημιουργία νέων Μ.Ε.Θ., την προμήθεια πρόσθετου υγειονομικού υλικού. Έχουμε, ήδη, αυξήσει τις Μ.Ε.Θ. από τις 565 στις 997. Παράλληλα, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί 3.073 προσλήψεις, εκ των οποίων 381 ιατρικό προσωπικό και 2.692 νοσηλευτικό και λοιπό υγειονομικό προσωπικό. Οι εγκρίσεις για νέες προσλήψεις φτάνουν τις 4.824, δηλαδή περίπου 2,5 φορές πάνω από τις αρχικά εγκριθείσες 2.000 προσλήψεις.
Στο μεταξύ συγκροτούνται 500 κινητές μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας οι οποίες θα παρέχουν κατ’ οίκον νοσηλευτικές υπηρεσίες. Δημιουργήθηκε, επίσης, Μητρώο Ασθενών κορονοϊού ως σημείο αναφοράς, έτσι ώστε τα απαραίτητα δεδομένα να βρίσκονται στη διάθεση των εμπλεκομένων φορέων. Ενισχύονται, παράλληλα, οι δυνατότητες του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας, για τη διάγνωση κρουσμάτων κορονοϊού. «Είναι πολύ σημαντικό», όπως ανέφερε κατά την επίσκεψή του στο Κέντρο ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «ότι μπορούμε να προσθέσουμε σημαντική δυνατότητα τεστ, καθώς θα αρχίζουμε να εξετάζουμε το σταδιακό άνοιγμα της κοινωνίας και της οικονομίας».
Σημειώνεται ακόμη ότι με απόφαση του Πρωθυπουργού εγκρίθηκε χρηματοδότηση 2,5 εκατ. ευρώ για επιδημιολογική μελέτη του κορονοϊου στην οποία συμπράττουν πανεπιστημιακές σχολές και επιστημονικοί φορείς.
Γ. Σε ό,τι αφορά την οικονομία
Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι χθες το Ελληνικό Δημόσιο προχώρησε στην έκδοση 7ετούς ομολόγου, άντλησε ποσό ύψους 2 δισ. με επιτόκιο 2%. Παρά την παγκόσμια οικονομική καταιγίδα, μέσα σε αντίξοες συνθήκες, η Ελλάδα απέδειξε ότι μπορεί. Η εμπιστοσύνη των αγορών προς την Ελλάδα και την Κυβέρνηση επιβεβαιώνεται στην πράξη και αυτό είναι όφελος για όλους τους Έλληνες.
Στο μεταξύ, συνεχίζουμε με συνέπεια και αίσθηση ευθύνης τη στήριξη επιχειρήσεων, εργαζομένων και ανέργων. Είχαμε πει από την αρχή ότι οι παρεμβάσεις μας για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών της υγειονομικής κρίσης θα είναι δυναμικές και εξελισσόμενες, όχι στατικές. Ξεκίνησαν με κάλυψη των πιο πιεστικών αναγκών και συνεχίζονται, πάντα με αλληλεγγύη και δικαιοσύνη. Με διεύρυνση του κύκλου των συμπολιτών μας που πλήττονται, αλλά και με παρεμβάσεις σε κλάδους της οικονομίας μας όπως ο Τουρισμός, η ακτοπλοΐα, ο πρωτογενής τομέας. Συγκεκριμένα:
– Προχωρήσαμε στη μείωση κατά 40% των ενοικίων φοιτητών που σπουδάζουν σε περιοχές μακριά από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους, με την προϋπόθεση ότι είναι εξαρτώμενα τέκνα πληττόμενων οικογενειών.
– Προχωρήσαμε, επίσης, στην επέκταση της ενίσχυσης των 800 ευρώ σε ιδιοκτήτες ατομικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των αυτοαπασχολούμενων και των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς και σε επιχειρήσεις με τη μορφή Ομόρρυθμων ή Ετερόρρυθμων Εταιρειών, Ε.Π.Ε. και I.K.E., οι οποίες δεν απασχολούν, ή απασχολούν μέχρι και είκοσι εργαζομένους, έναντι πέντε που προβλέπονταν αρχικά.
– Διευκολύνουμε τους κατ’ επάγγελμα αγρότες μας να έχουν πρόσβαση σε ρευστότητα, καθώς δεν απαιτείται έως τις 30 Ιουνίου η προσκόμιση ασφαλιστικής ενημερότητας για δάνεια, πιστώσεις, χρηματοδοτήσεις και εκταμιεύσεις από τράπεζες, μέχρι του ποσού των 25.000, έναντι του ορίου των 6.000 ευρώ που ίσχυε.
– Παρατείνεται, επίσης, για διάστημα έξι μηνών, από την ημερομηνία λήξης τους, η ισχύς των αδειών εργασίας που έχουν ήδη εκδοθεί για πολίτες τρίτων χωρών που απασχολούνται αποκλειστικά ως εργάτες γης. Ενώ, θεσπίζεται παράλληλα, έκτακτη διαδικασία έκδοσης νέων αδειών εργασίας με τρίμηνη διάρκεια.
– Τουριστικές επιχειρήσεις που υποχρεούνται να επιστρέψουν προκαταβολές για κρατήσεις, μπορούν να προσφέρουν στον πελάτη ισόποσο πιστωτικό σημείωμα ισχύος δεκαοκτώ μηνών από την ημερομηνία της έκδοσής του. Προβλέπεται επίσης χορήγηση έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης στα τουριστικά καταλύματα συνεχούς λειτουργίας που παραμένουν ανοιχτά κατ’ εξαίρεση.
– Σε ό,τι αφορά την κάλυψη των αναγκών των νησιωτών μας αποφασίστηκε πρόσθετη χρηματοδότηση 15 εκατ. ευρώ για τη διατήρηση ενός ικανού αριθμού δρομολογίων σε γραμμές του εθνικού και τοπικού δικτύου για όσο καιρό συνεχίζονται το μέτρα περιορισμού της κίνησης.
Ειδικά σε ό,τι αφορά τους ανέργους:
1. Έχουν δοθεί δίμηνες παρατάσεις στα επιδόματα ανεργίας που έληξαν από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο 2020 καλύπτοντας συνολικά 193.000 συμπολίτες μας. Το ίδιο θα γίνει και για τα επιδόματα ανεργίας που λήγουν τον Απρίλιο.
2. Με απόφαση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, 155.000 μακροχρόνια άνεργοι συμπολίτες μας λαμβάνουν έκτακτη οικονομική ενίσχυση 400 ευρώ, η οποία θα καταβληθεί μέχρι τέλος Απριλίου.
3. Παράλληλα, η Κυβέρνηση υλοποιεί ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης για τη στήριξη των ανέργων. Συγκεκριμένα:
– Τροποποιείται το πρόγραμμα στήριξης μακροχρόνια ανέργων ηλικίας 55-67 ετών, ώστε να προσφερθούν επιπλέον 8.500 θέσεις εργασίας, δωδεκάμηνης διάρκειας.
– Ξεκινά το Μάιο πρόγραμμα για οκτάμηνη κοινωφελή εργασία σε Δήμους και Περιφέρειες για 36.500 άνεργους, με υψηλή μοριοδότηση για τους μακροχρόνια ανέργους.
– Ακολουθούν νέα προγράμματα που θα καλύψουν επιπλέον 100.000 ανέργους.
Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των μέτρων στήριξης:
• Ξεκίνησε από χθες, Μ. Τετάρτη, η καταβολή του ειδικού επιδόματος των 800 ευρώ σε 685.165 δικαιούχους.
• Επίσης από χθες καταβάλλεται στους πρώτους 17.728 επιστήμονες η προκαταβολή των 400 ευρώ για το πρόγραμμα κατάρτισης, ενώ τα υπόλοιπα 200 ευρώ θα καταβληθούν μέχρι το τέλος του μήνα.
• Ξεκίνησε από χθες, επίσης, η υποβολή αιτήσεων για την επιδότηση τόκων, από πόρους του ΕΣΠΑ, των επιχειρηματικών δανείων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
• Σήμερα, θα καταβληθούν από το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων, αναδρομικά ποσά, που αφορούν μερίσματα του πρώτου τριμήνου, σε σχεδόν 4.000 νέους μερισματούχους, που η αίτησή τους υποβλήθηκε έως και τις 31 Ιανουαρίου 2020.
Δ. Σε ότι αφορά το Μεταναστευτικό-προσφυγικό
Μετά από επίμονες προσπάθειες ξεκίνησε η εφαρμογή του σχεδίου μετεγκατάστασης 1.600 ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. Ήδη, 12 ασυνόδευτα παιδιά από τη Λέσβο, τη Σάμο και τη Χίο βρίσκονται στο Λουξεμβούργο, ενώ άλλα 50 θα αναχωρήσουν από την Αθήνα για τη Γερμανία το Μ. Σάββατο.
Στο μεταξύ μπήκαν σε λειτουργία το «Μητρώο Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.)», καθώς και «Μητρώο Μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (Μ.Κ.Ο.)». Πιστοποιούνται πλέον, όχι μόνον οι Μ.Κ.Ο., αλλά και το σύνολο των ανθρώπων που εμπλέκονται στη λειτουργία τους, έτσι ώστε να ξεχωρίσει -όπως ακριβώς δεσμευτήκαμε- η «ήρα από το στάρι».
– Σημειώνεται ότι τα στοιχεία για το Μάρτιο καταγράφουν συνολική μείωση ροών κατά 21% στα νησιά και τον Έβρο, σε σχέση με τον Φεβρουάριο, αλλά και σε σχέση με τον Μάρτιο του 2019.
– Οι διαμένοντες στα ΚΥΤ των νησιών μειώθηκαν κατά 5,3% τον Μάρτιο σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2019.
– Οι μεταφορές από τα νησιά στην ενδοχώρα το πρώτο τρίμηνο του 2020 ανήλθαν σε 10.687, διπλάσιες σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
– Οι αποφάσεις ασύλου, το πρώτο τρίμηνο του 2020 αυξήθηκαν κατά 16,7% σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2019.
Ε. Αναφορικά με την καθημερινότητα και την ψηφιακή διακυβέρνηση
Σε ό,τι αφορά την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών σημειώνουμε τα σημαντικά άλματα που έχουν επιτευχθεί το τελευταίο διάστημα σε ό,τι αφορά την ψηφιακή διακυβέρνηση. Ανάμεσα στ’ άλλα:
– Ξεκίνησε από χθες η πιλοτική λειτουργία της πλατφόρμας ψηφιακής απονομής σύνταξης «ΑΤΛΑΣ» η οποία θα οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των συντάξεων που θα απονέμονται κάθε μήνα. Στόχος είναι, το επόμενο δίμηνο, με την έναρξη της πλήρους λειτουργίας της, το 40% των συντάξεων να εκδίδεται μέσα σε μόνο λίγα λεπτά από την υποβολή της αίτησης.
– Στο μεταξύ, ξεκινά μια νέα διαδικασία εξυπηρέτησης μέσω των Κ.Ε.Π., που θα γίνεται τηλεφωνικά και μέσω ταχυδρομείου ή courier. Η παράδοση των εγγράφων θα πραγματοποιείται στη διεύθυνση που θα δηλώνουν οι πολίτες, χωρίς χρέωση.
– Μείζονος σημασίας είναι η ραγδαία πρόοδος που έχει συντελεστεί στην εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση η οποία έχει βρει καθολική ανταπόκριση στην εκπαιδευτική κοινότητα. Σημειώνω εδώ, ότι αυτή η πρωτοβουλία μετά την καθολική της επιτυχία στην Ελλάδα, θα αξιοποιηθεί και από τους αδελφούς μας στην Κύπρο. Κατόπιν αιτήματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, παραχωρούμε δωρεάν στην Κύπρο τα επεισόδια της εκπαιδευτικής τηλεόρασης, σε συνεργασία του Ρ.Ι.Κ. με την Ε.Ρ.Τ..
Σημειώνεται ότι, επιπλέον του τεχνολογικού εξοπλισμού που έχει ήδη διοχετευθεί στα σχολεία μας από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων γίνονται σημαντικές δωρεές που ήδη υπερβαίνουν το 1 εκατ. ευρώ και αφορούν 9.000 tablets. Ο εξοπλισμός αυτός θα κατευθυνθεί σε περισσότερα από 2.500 Γυμνάσια και Λύκεια. Συνιστά περιουσία της σχολικής μονάδας και θα διατίθεται σε μαθητές ή και εκπαιδευτικούς για προσωρινή χρήση.
Προτεραιότητα θα δοθεί στη στήριξη οικογενειών με κριτήρια το χαμηλό εισόδημα, την ανεργία γονέων/κηδεμόνων, τις μονογονεϊκές, τρίτεκνες, πολύτεκνες ή ορφανικές οικογένειες, τις ειδικές δυσκολίες μάθησης ή τις εξαιρετικές επιδόσεις μαθητών. Ακολουθούν και άλλες σημαντικές δωρεές που θα ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες.
Η Κυβέρνηση, για άλλη μια φορά, ευχαριστεί όλους τους δωρητές και δεσμεύεται να τις αξιοποιήσει για το συλλογικό καλό, με προτεραιότητα τους πιο αδύναμους. Η κρίση αυτή ανέδειξε το φιλότιμο των Ελλήνων και ταυτόχρονα επιτάχυνε το βηματισμό μας στην κάλυψη αδυναμιών του παρελθόντος. «Το σύνολο του δημόσιου τομέα», όπως επισήμανε ο Πρωθυπουργός στο τελευταίο μήνυμά του, «παίρνει νέα μορφή, καθώς οι υπηρεσίες του ψηφιοποιούνται και απλώνονται για να εξυπηρετούν πιο εύκολα και πιο σύντομα τον πολίτη».
Πέραν της αναβάθμισης της εικόνας της Πατρίδας μας στον Κόσμο, διαμορφώνεται μια νέα σχέση εμπιστοσύνης, μεταξύ πολίτη και Κράτους, πολίτη και πολιτικής. Εμπιστοσύνη που χτίζεται γύρω από ένα αποτελεσματικό Κράτος. Η εμπιστοσύνη αυτή εκδηλώνεται από τους πολίτες σε δύο επίπεδα: Πρώτον, ως προς τους χειρισμούς και τα μέτρα που λαμβάνει η Κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και την ανάσχεση της διασποράς του ιού. Δεύτερον, ως προς τα μέτρα που λαμβάνει για τη στήριξη των επιχειρήσεων, των εργαζόμενων και των ανέργων.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση που είδε χθες το φώς της δημοσιότητας, τα μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων εγκρίνονται από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, καθώς 4 στους 5 Έλληνες συμφωνούν με αυτά. Επίσης, τα μέτρα για την στήριξη της οικονομίας κρίνονται θετικά από 3 στους 4 των πολιτών.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών στον Πρωθυπουργό και στην Κυβέρνηση, μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση της συνέπειας, της υπευθυνότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, ώστε να βγούμε όρθιοι, όλοι μαζί και από αυτή την κρίση. Ώστε όλοι οι Έλληνες ενωμένοι να ατενίσουμε με αισιοδοξία το μέλλον.
Μια αισιοδοξία που θα φροντίσει να τονώσει με μια ξεχωριστή συναυλία σήμερα το απόγευμα η Ε.Ρ.Τ.. Οκταμελές σύνολο από την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της Ε.Ρ.Τ., λαμβάνοντάς όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας, θα βρεθεί στον περίβολο του νοσοκομείου Ευαγγελισμός και θα παίξει αγαπημένες μουσικές από τον Ελληνικό κινηματογράφο. Ένα έμπρακτο ευχαριστώ στους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας, αλλά και μια νότα αισιοδοξίας σε όσους νοσηλεύονται, στις οικογένειές τους, σε όλους τους Έλληνες.
Σας ευχαριστώ και παρακαλώ για τις ερωτήσεις σας, με τη συνήθη πλέον ηλεκτρονική διαδικασία υποβολής των ερωτήσεών σας. Τις ερωτήσεις θα συντονίζει ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού κ. Γιώργος Ευθυμίου, τηρώντας αυστηρή σειρά προτεραιότητας.
ΑΙΜ. ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ: Πότε αναμένεται να ανακοινωθεί το σχέδιο της Κυβέρνησης, για σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Είμαστε αυτή την περίοδο στη φάση εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων. Επειδή πραγματικά έχουμε δώσει μια μεγάλη μάχη όλοι οι Έλληνες ενωμένοι, το τελευταίο διάστημα, παρακαλούμε -για άλλη μια φορά- τους συμπολίτες μας, να ακολουθήσουν τα περιοριστικά μέτρα με ευλάβεια μέχρι τις 27 Απριλίου. Από την ερχόμενη εβδομάδα προχωρούμε στην κατάρτιση και ολοκλήρωση του σχεδίου, της σταδιακής -όπως είπαμε- μετάβασης προς την κανονικότητα, αλλά μέχρι τις 27 Απριλίου δεν είμαστε εκεί. Είμαστε στην τήρηση των μέτρων. Από τις 27 Απριλίου και μετά θα μπορέσουν όλοι οι Έλληνες να μάθουν πώς θα ξεδιπλωθεί αυτό το στρατηγικό σχέδιο μετάβασης.
Κ. ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ: Η Κυβέρνηση δέχεται αντιπολιτευτικές βολές για το ότι σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το «μαλακό μαξιλάρι» των ταμειακών διαθέσιμων με αδιαφάνεια, αποφεύγοντας παράλληλα τις επίσημες ανακοινώσεις, για το γεγονός ότι ήδη χρησιμοποιούνται οι σχετικοί πόροι. Ποιος είναι ο σχεδιασμός και οι προτεραιότητες της Κυβέρνησης, για την αξιοποίηση του ποσού των 12 έως 14 δισ. ευρώ;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Κατ’ αρχάς, δεν υπάρχουν «μαξιλάρια» ή άλλες ορολογίες που μπερδεύουν τους πολίτες. Υπάρχει το Ταμείο του Κράτους. Και το Ταμείο του Κράτους υπάρχει σήμερα, όπως υπήρχε και χθες, όπως υπήρχε πάντα. Αυτό το Ταμείο σήμερα απαρτίζεται, για να το κάνουμε πιο σχηματικά, από τρεις διαφορετικούς ορόφους.
Ο πρώτος όροφος έχει να κάνει με τα 15,7 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν χορηγηθεί στη χώρα μας από τη λήξη του τρίτου μνημονίου, δηλαδή από το 2018 και μετά, ακριβώς λόγω της αναξιοπιστίας της τότε Κυβέρνησης, ώστε να μπορέσει να προσφύγει στις αγορές, για να δανειστεί με λογικό επιτόκιο.
Ο δεύτερος και ο τρίτος όροφος αποτελούνται από τα υπόλοιπα ποσά, που συνολικά μαζί με τον πρώτο αθροίζουν ένα ποσό γύρω στα 36 δισ., τα οποία τηρούνται είτε στην Τράπεζα της Ελλάδος, στο κοινό κεφάλαιο ή στα τραπεζικά της διαθέσιμα, είτε στις εμπορικές τράπεζες και είναι χρήματα φορέων της Γενικής Κυβέρνησης. Τα χρήματα αυτά υπήρχαν πάντα. Θυμίζω εδώ -ανοίγοντας μία παρένθεση- ότι τέτοια χρήματα, όπως τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, χρησιμοποιούνταν και το 2013 και το 2014. Θυμίζω ότι ένα ποσό γύρω στα 10 δισ. εξ αυτών χρησιμοποιούνταν στο τέλος του 2014, γιατί; Γιατί τότε τα επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είχαν γίνει αρνητικά και επέλεξε η Ελληνική Κυβέρνηση έναν αμοιβαία επωφελή τρόπο, δηλαδή τα χρήματα αυτά να μεταφερθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος και να επενδύονται μέσω repos, ώστε η Ελληνική Κυβέρνηση να έχει ρευστότητα και οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να έχουν ένα έσοδο, ώστε να μην απομειώνεται το κεφάλαιό τους, καθώς θυμίζω ότι τα επιτόκια ήταν αρνητικά. Αυτά τα ξέρει ο ΣΥΡΙΖΑ και δεν κατανοούμε, γιατί συνεχώς επιμελώς τα αποκρύπτει.
Έρχομαι τώρα στο ζήτημα, πώς γίνεται η χρήση αυτού του Ταμείου του Κράτους. Η χρήση γίνεται -και πρέπει να γίνεται- με σύνεση για τον εξής απλό λόγο: Όταν παίρνουμε μέτρα αναστολής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, όλοι καταλαβαίνουν ότι τα έσοδα του Κράτους μειώνονται απότομα. Την ίδια στιγμή οι δαπάνες του Κράτους αυξάνονται επίσης απότομα, όταν παίρνουμε μέτρα στήριξης της ελληνικής οικονομίας, είτε αυτό αφορά τη χορήγηση 800 ευρώ σε εργαζόμενους που πλήττονται, είτε αφορά επιδότηση επιτοκίου σε επιχειρήσεις που πρέπει να εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση σε ρευστότητα, είτε μιλάμε για τη στήριξη μακροχρόνια ανέργων, είτε μιλάμε για ειδικά προγράμματα κατάρτισης. Όταν, λοιπόν, φθίνουν τα έσοδα και αυξάνονται οι δαπάνες, όλοι καταλαβαίνουμε ότι το Ταμείο του Κράτους πρέπει να χρησιμοποιείται με σύνεση, για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την εμπιστοσύνη, που έχουμε κερδίσει με κόπο, ώστε όλοι να είναι σίγουροι ότι το Κράτος θα τηρεί τις υποχρεώσεις του.
Εμείς τι κάναμε, επιπλέον; Χτίζοντας πάνω στις θυσίες των Ελλήνων και πάνω στην εμπιστοσύνη, που έχει αποκατασταθεί για την ελληνική οικονομία, έχουμε προσφύγει στις αγορές από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι και σήμερα, τέσσερις φορές συνολικά. Έχουμε αντλήσει ποσά 8,5 δισ. ευρώ από τις αγορές και έχουμε αποπληρώσει και άλλα 2,7 δισ. ευρώ στο Δ.Ν.Τ., το πιο ακριβό μέρος του χρέους της χώρας μας προς το Δ.Ν.Τ.. Καταλαβαίνουμε όλοι, ότι αν είχαμε προχωρήσει -χωρίς προσφυγή στις αγορές και χωρίς χρήση των πρωτογενών πλεονασμάτων μας- στην απομείωση του υποτιθέμενου πρώτου ορόφου, τότε αυτό θα είχε χάσει τη σημασία του και δεν θα μπορούσε να είναι μια εγγύηση -που όλοι καταλαβαίνουμε ότι αποτελεί η ύπαρξη υψηλών αποθεμάτων, υψηλών ταμειακών διαθεσίμων- προς τις αγορές ότι η Ελλάδα είναι έτοιμη να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Τι μένει, από όλη αυτή τη συζήτηση; Μένει η σοβαρότητα και η υπευθυνότητα που πρέπει να δείχνουμε απέναντι στους πολίτες. Και έτσι αναδεικνύεται και η ελαφρότητα προτάσεων, οι οποίες είχαν να κάνουν με τη χρήση άμεσα, όλων των ταμειακών διαθεσίμων της χώρας, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ούτε η υστέρηση των εσόδων, ούτε η αύξηση των δαπανών, προκειμένου να είμαστε σίγουροι ότι τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας θα παραμείνουν στο επίπεδο που πρέπει, ώστε συνεχώς να εμπεδώνεται η εμπιστοσύνη η οποία είναι απαραίτητη στην πορεία της ελληνικής οικονομίας. Εμείς αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε με σύνεση και υπευθυνότητα.
ΣΤ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ-Δ. ΓΚΑΤΣΙΟΣ: Κύριε Εκπρόσωπε, το ενδεχόμενο κάποιων έξτρα μέτρων για το διήμερο του Πάσχα βρίσκεται πάνω στο τραπέζι;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Όπως είπαμε και πριν, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων συμμορφώνεται με τα δύσκολα, αυστηρά περιοριστικά μέτρα και γι’ αυτό τους ευχαριστούμε. Όμως φαίνεται, ότι μπορεί κάποιοι να προσπαθήσουν να παραβούν αυτά τα μέτρα, το Σαββατοκύριακο, που έρχεται. Τους λέμε, ξανά, να μην το κάνουν για να προστατέψουν την υγεία τη δική τους και των αγαπημένων τους προσώπων. Αλλά και για να μην θεωρούν ότι οι υπόλοιποι Έλληνες είναι κορόιδα. Γι’ αυτό θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί, ενδεχομένως και αυστηροποίηση των μέτρων αν αυτό απαιτηθεί. Αλλά η αυστηροποίηση αυτή θα έχει να κάνει με τους παραβάτες και όχι με το γενικό πληθυσμό. Θα περιμένετε, λοιπόν, σήμερα ή μέχρι αύριο για τυχόν νεότερα σχετικά με αυτό.
ΕΙΡ. ΜΠΕΛΛΑ: Σχετικά με το σχέδιο της Κυβέρνησης για τη σταδιακή αποκλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων, ποια καταστήματα σκέφτεστε να ανοίξουν πρώτα; Τα σχολεία θα ανοίξουν μόνο για τη διεξαγωγή των πανελλαδικών εξετάσεων;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Όλα αυτά τα στοιχεία είναι μέρος του στρατηγικού σχεδίου μετάβασης. Δεν είμαστε έτοιμοι να το ανακοινώσουμε αυτό, γιατί -και αυτό είναι το νόημα του στρατηγικού σχεδίου μετάβασης- το πλαίσιο θα ανακοινωθεί όλο μαζί και όχι τμηματικά, ώστε όλοι οι Έλληνες να καταλάβουν την πορεία της σταδιακής απεμπλοκής από τη σημερινή κατάσταση και της σταδιακής επιστροφής στην κανονικότητα. Ναι, το θέμα των καταστημάτων ή το θέμα των σχολείων είναι πάνω στο τραπέζι. Συζητείται και ο χρόνος και ο τρόπος στον οποίο θα μπουν ξανά σε λειτουργία. Αλλά, αυτά -επαναλαμβάνω- είναι θέματα της επόμενης ημέρας. Δεν είμαστε ακόμα εκεί. Παρακαλούμε όλους τους Έλληνες να τηρήσουν ευλαβικά τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα, μέχρι και τις 27 Απριλίου.
Β. ΣΑΜΑΡΑ: Πώς σχολιάζετε την πρόταση του Σ.Ε.Β. για «δανεισμό» εργαζομένων μεταξύ των επιχειρήσεων;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Η ευελιξία στην αγορά εργασίας που έχει επιτευχθεί τα προηγούμενα χρόνια, δεν πρέπει να διαταραχθεί. Είναι ένα από τα στοιχεία, τα οποία οδήγησαν στη μείωση της ανεργίας τα προηγούμενα χρόνια και στην αύξηση της απασχόλησης, τουλάχιστον μέχρι να φτάσουμε τον Φεβρουάριο του 2020, όταν άρχισαν να νιώθουν όλες οι χώρες του πλανήτη την κρίση που προέρχεται από την πανδημία του κορονοϊού. Δεν γνωρίζω το ζήτημα, το οποίο λέτε, για «δανεισμό» εργαζομένων. Αυτό το οποίο έχει μεγάλη σημασία είναι θέματα, όπως η μερική απασχόληση, η εκ περιτροπής απασχόληση, τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τα έκτακτα μέτρα για τον κορονοϊό, να χρησιμοποιηθούν με σύνεση και την επόμενη ημέρα, να μην έχουν χαθεί θέσεις εργασίας. Έτσι ώστε, όταν θα φύγουμε από την υγειονομική κρίση και θα είμαστε έτοιμοι να πυροδοτήσουμε την επανεκκίνηση της οικονομίας, οι εργαζόμενοι να μην έχουν αποξενωθεί από τη θέση τους και να μπορέσουν να συνεχίσουν τη ζωή τους από εκεί που σταμάτησε προσωρινά τον Φεβρουάριο του 2020.
Γ. ΧΡΗΣΤΑΚΟΣ: Σημερινά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Κυβέρνηση σχεδιάζει τη μεταβίβαση σε κρατικό φορέα της πρώτης κατοικίας δανειοληπτών που πτωχεύουν, με δυνατότητα στη συνέχεια να μένουν με ενοίκιο στο σπίτι τους για 12 χρόνια. Με ποιους όρους θα γίνεται αυτό και ποιος φορέας θα το αναλάβει; Ουσιαστικά πρόκειται για το τέλος της προστασίας της πρώτης κατοικίας και από πότε θα ισχύει το μέτρο;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Έχουμε πει, πολλές φορές, ότι επεξεργαζόμαστε ένα νέο πτωχευτικό πλαίσιο για τα φυσικά πρόσωπα. Το ισχύον πλαίσιο, μετά από την παράταση που έχει εξασφαλίσει η Κυβέρνηση, λήγει 30 Απριλίου. Μέχρι τις 30 Απριλίου θα έχετε ξεκάθαρο ποιο θα είναι το νέο πλαίσιο που θα εφαρμόζεται από 1η Μαΐου. Και επίσης, θα ξέρετε τι σκοπεύουμε να κάνουμε, όσον αφορά το ενδεχόμενο παράτασης για την προστασία της πρώτης κατοικίας, όπως ισχύει σήμερα. Αυτό που έχουμε πει σε όλους τους τόνους, είναι ότι δεν μπορούμε να ζητάμε από τους πολίτες να μένουν στο σπίτι λόγω έκτακτων μέτρων, και την ίδια ώρα κάποιοι να βγαίνουν αναγκαστικά από το σπίτι τους, λόγω του ζητήματος της άρσης προστασίας της πρώτης κατοικίας. Αυτά τα δύο ζυγίζονται. Και τα δύο θα ανακοινωθούν ταυτόχρονα. Δεν θα ήθελα να σχολιάσω αποσπασματικά μέρη του σχεδίου αυτού.
ΣΠ. ΜΟΥΡΕΛΑΤΟΣ: Μπορείτε να μας ενημερώσετε, εάν οι πιστοί θα μπορέσουν να πάρουν το Άγιο Φως και αν ναι, με ποιο τρόπο;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Είναι μια πολύ σύνθετη άσκηση η μεταφορά του Αγίου Φωτός. Όπως ξέρετε, έχει κάνει τις ενέργειες που πρέπει το Υπουργείο Εξωτερικών με τις Αρχές του Ισραήλ και σε συνεννόηση με την Εκκλησία της Ελλάδος. Αυτό που μπορώ να πω, αυτή τη στιγμή, είναι ότι, ναι, το Άγιο Φως θα έρθει στην Ελλάδα, όπως κάθε χρόνο.
ΕΥ. ΤΣΙΚΡΙΚΑ: Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, λέγοντας ότι λόγω της πανδημίας, εάν δεν ληφθούν πρόσθετα μέτρα, οι επιπτώσεις στην οικονομική ζωή θα είναι τεράστιες. Σχεδιάζει η Κυβέρνηση νέα οικονομικά μέτρα για τη συγκράτηση της ύφεσης και την ενίσχυση της απασχόλησης;
ΔΗΜ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ: Αλλάζουν τον σχεδιασμό της Κυβέρνησης οι προβλέψεις του Δ.Ν.Τ.;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Να ξεκινήσω από το δεύτερο ερώτημα. Όταν είμαστε ακόμα στη φάση αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης και δεν ξέρει κανείς από τους επιστήμονες πότε θα τελειώσει, το να κάνει κανείς προβλέψεις είναι μάλλον παρακινδυνευμένο, να μην πω έωλο. Αναγνωρίζω την ανάγκη διεθνών Οργανισμών, τραπεζών και άλλων, στον ετήσιο κύκλο των προβλέψεών τους να κάνουν κάποιες προβλέψεις. Όλες αυτές οι προβλέψεις είναι, όμως, με πάρα πολύ μεγάλες επισφάλειες, γιατί δεν γνωρίζουμε πότε θα τελειώσει η υγειονομική κρίση. Αυτό, όμως, στο οποίο φαίνεται όλοι να συγκλίνουν στις προβλέψεις τους, είναι ότι το 2020 θα είναι μια χρονιά ύφεσης. Γιατί, όπως είπε και ο Πρωθυπουργός, αποφασίσαμε να θυσιάσουμε ένα μέρος της ευημερίας μας για να προστατεύσουμε τη δημόσια Υγεία. Αλλά, το 2021 θα είναι ένα έτος ισχυρής ανάπτυξης. Επομένως, αυτό στο οποίο μπορούμε να πούμε ότι συμφωνούμε σχεδόν όλοι, είναι ότι θα έχουμε μια ύφεση το 2020 και μια ισχυρή ανάκαμψη το 2021. Είναι στο χέρι όλων μας, εφόσον η υγειονομική κρίση, αντιμετωπιστεί γρήγορα -και ελπίζουμε αυτό να γίνει εφικτό με τις προσπάθειες όλων των επιστημόνων παντού στον κόσμο- η οικονομία να ανακάμψει το ταχύτερο δυνατό. Αλλά, όποιος προβλέπει νούμερα, αυτή τη στιγμή και για το 2020 και για το 2021, υποθέτω ότι θα πέσει στο τέλος της ημέρας έξω. Και γι’ αυτό δεν θα ήθελα να σχολιάζω νούμερα.
Όσον αφορά το ζήτημα των μέτρων στήριξης της οικονομίας και αν χρειάζεται κάτι παραπάνω ή δεν χρειάζεται: Θυμίζω ότι έχουμε πάρει μέτρα, ήδη από τον Μάρτιο. Είμαστε στον Απρίλιο. Ενδεχομένως να συνεχίσουμε τον Μάιο και Ιούνιο. Όπως καταλαβαίνετε, η λήψη μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας, συναρτάται ακριβώς με το πόσο θα συνεχιστεί αυτή η υγειονομική κρίση, όχι μόνο στην Ελλάδα, ούτε μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε παγκόσμια κλίμακα. Επομένως, με σοβαρότητα και υπευθυνότητα στη χρήση του Ταμείου του Κράτους, όπως είπαμε και πριν, πάντα με γνώμονα την προστασία του παραγωγικού ιστού της χώρας και των εργαζομένων, πάντα σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί, προκειμένου η ύφεση που θα προκύψει, η οικονομική δυσπραγία που θα προκύψει, να είναι όσο το δυνατόν παροδική και να έχει λιγότερα μόνιμα χαρακτηριστικά για το επόμενο χρονικό διάστημα. Έτσι ώστε να μπορέσουμε γρήγορα να αντιστρέψουμε την πορεία, σε μια πορεία γρήγορης οικονομικής ανάπτυξης.
ΝΕΚΤ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ: Μια διευκρινιστική ερώτηση. Χθες, πηγή του Υπουργείου Οικονομικών, είπε ότι η Ελλάδα έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί χρήματα από το «μαξιλάρι» των 37 δισ., το «μαλακό μαξιλάρι», ενώ ο στόχος είναι να μην πειραχθούν τα 15,7 δισ., που είναι το «σκληρό μαξιλάρι». Σήμερα, το πρωί, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι δεν έχουμε αγγίξει ούτε «μαλακό», ούτε «σκληρό μαξιλάρι». Μπορείτε να μας διευκρινίσετε, εάν τελικά έχουν ληφθεί χρήματα από το «μαξιλάρι», «μαλακό» ή «σκληρό» και πόσα είναι αυτά;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Φαντάζομαι θα μπερδεύτηκαν και όσοι μας ακούν με το τι είναι «μαλακό» και τι είναι «σκληρό». Αυτό που έχω να πω είναι ότι έχουμε ένα Ταμείο. Και το Ταμείο του Κράτους, είπα και πριν, το χρησιμοποιούμε με σύνεση. Αυτό που έχει σημασία είναι όλοι -και οι Έλληνες πολίτες και οι ξένοι επενδυτές και οι αγορές- να καταλαβαίνουν ότι, πράγματι, είμαστε σοβαροί και υπεύθυνοι στη χρήση του Ταμείου του Κράτους. Να μην έχουμε απότομες εκπλήξεις, οι οποίες θα φέρουν μια αναστάτωση στις αγορές, σχετικά με τη δυνατότητα της Ελλάδας να είναι συνεπής σε όλες τις υποχρεώσεις της. Αυτό κάνουμε. Αυτό το σχέδιο ξεδιπλώνουμε. Και η σοβαρότητα με την οποία ξεδιπλώνουμε αυτό το σχέδιο, φαίνεται ότι αναγνωρίζεται από τις αγορές. Θυμίζω, ότι χθες προσφύγαμε στις αγορές, αντλήσαμε 2 δισ. ευρώ, με επιτόκιο 2%.
Τον Φεβρουάριο του 2018, η προηγούμενη Κυβέρνηση είχε αντλήσει για ίδια έκδοση 7ετούς ομολόγου, ένα αντίστοιχο ποσό με 3,5% επιτόκιο. Άρα, ακόμα και μέσω της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης -τουλάχιστον όπως φαίνεται όλοι να συμφωνούν σε αυτό- από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, υπάρχει εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία. Αυτό θα διατηρήσουμε. Το πώς θα χρησιμοποιήσουμε τα ταμειακά διαθέσιμα είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Είναι συνάρτηση των εσόδων και των δαπανών που πραγματοποιούνται. Αυτό που έχουμε σήμερα στα χέρια μας χειροπιαστό, είναι ότι ο στόχος που είχαμε για το Μάρτιο του 2020, για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, τελικά υπερκαλύφτηκε. Δηλαδή, ούτε τα έσοδα είχαν καταρρεύσει, ούτε οι δαπάνες είχαν εκτοξευτεί. Στο επόμενο χρονικό διάστημα, λόγω της υλοποίησης του σχεδίου μας, θα υπάρξει μια χειρότερη επίδοση όσον αφορά τον στόχο. Αλλά εδώ είμαστε για να εφαρμόσουμε τα μέτρα στήριξης, όπως χρειάζεται, για να εμφυσήσουμε πάντα, να διατηρούμε πάντα και να δηλώνουμε πάντα την εμπιστοσύνη στο σχέδιό μας.
Ν. ΑΝΑΝΙΑΔΗΣ: Όλο και περισσότεροι αναλυτές διεθνώς, εκτιμούν ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια οικονομική κρίση που μπορεί ίσως να συγκριθεί με το κραχ του 1929. Η Κυβέρνηση πώς σχεδιάζει να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Θεωρεί ότι η εντολή που πήρε, υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες τον Ιούλιο του 2019, μπορεί να έχει ισχύ στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Καταλαβαίνω ότι η ερώτηση του δημοσιογράφου δεν αφορά την οικονομική κρίση, για την οποία έχουμε απαντήσει, αλλά το ενδεχόμενο εκλογών. Έχουμε ξεκαθαρίσει ότι δεν υπάρχει ενδεχόμενο εκλογών. Εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Το έχουμε ξεκαθαρίσει και δεν ασχολούμαστε με τις φοβίες της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
ΑΠ. ΜΑΓΓΗΡΙΑΔΗΣ: Η κατάσταση της οικονομίας στην Τουρκία που διαρκώς χειροτερεύει, ταυτόχρονα με την πανδημία του κορονοϊού. Ανησυχεί την Κυβέρνηση για πιθανή εξαγωγή της κρίσης στα ελληνοτουρκικά;
ΣΤ. ΠΕΤΣΑΣ: Όπως αποδείξαμε και στο τέλος Φεβρουαρίου και στις αρχές Μαρτίου, είμαστε έτοιμοι να κάνουμε ό,τι χρειαστεί για να υπερασπιστούμε τα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης. Το αποδείξαμε στις Καστανιές και τον Έβρο και είμαστε έτοιμοι να το αποδείξουμε οπουδήποτε χρειαστεί. Είμαστε πάντα, όμως, υπέρ των κανόνων καλής γειτονίας και ευχόμαστε και η Τουρκία να έχει τις ίδιες προθέσεις, ώστε να μην ξαναζήσουμε αυτό που είχαμε το προηγούμενο διάστημα. Αν, όμως, έχει άλλες προθέσεις, εμείς είμαστε εδώ και θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί, για να προστατεύσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και να φυλάξουμε τα σύνορα της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Και με αυτή την τελευταία ερώτηση, θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους τους Έλληνες, Χρόνια Πολλά και καλή Ανάσταση.